Merhaba sevgili öğrenciler, bugün sizlere tarihin önemli anlaşmalarından biri olan KPSS Tarih konusu Sykes-Picot Anlaşması’ndan bahsedeceğim. Bu anlaşma, Birinci Dünya Savaşı sırasında, 1916 yılında İngiltere ve Fransa arasında imzalanmıştır ve Osmanlı İmparatorluğu’nun elindeki Orta Doğu topraklarının paylaşımını öngörmüştür. Anlaşma, dönemin Rusya’sının da onayıyla üç büyük güç arasında gizli bir şekilde yapılmıştır.
Öncelikle, Sykes-Picot Anlaşması’nın tarihsel arka planına bakalım. Birinci Dünya Savaşı, emperyal güçlerin dünya üzerindeki hakimiyetlerini artırma çabasıyla başlayan büyük bir çatışmaydı. Osmanlı İmparatorluğu, savaşın başında Almanya’nın yanında yer almıştı. Osmanlı toprakları, özellikle stratejik ve ekonomik önemi nedeniyle, savaşın gidişatında büyük bir öneme sahipti. İngiltere ve Fransa, savaşın sonunda Osmanlı’nın yenileceğini ve topraklarının yeniden paylaşılacağını öngörerek, bu bölgelerdeki çıkarlarını garanti altına almak istediler.
Anlaşmanın adı, İngiliz diplomat Sir Mark Sykes ile Fransız diplomat François Georges-Picot’tan gelmektedir. İkili, Orta Doğu’nun gelecekteki siyasi haritasını belirlemek üzere bir araya geldiler. Anlaşmanın temel amacı, Osmanlı İmparatorluğu’nun çöküşünden sonra bu bölgelerin nasıl yönetileceğini ve hangi devletlerin kontrolüne geçeceğini belirlemekti.
Sykes-Picot Anlaşması, Orta Doğu’yu farklı etki alanlarına ayırdı. Buna göre, güneydoğu Anadolu, Suriye, Lübnan ve Kilikya Fransa’nın etki alanına bırakılırken, Irak ve Ürdün İngiltere’nin etki alanına bırakıldı. Filistin’de ise uluslararası bir yönetim kurulması planlandı. Bu paylaşım, Arap dünyasında büyük bir hayal kırıklığına neden oldu çünkü bu bölgelerdeki Arap liderler, savaş sırasında müttefiklerle iş birliği yaparak bağımsızlık vaadi almışlardı.
Sykes-Picot Anlaşması’nın sonuçları, günümüzde de hissedilmektedir. Anlaşma, Orta Doğu’da sınırların yapay bir şekilde çizilmesine ve birçok etnik ve dini grubun bir arada yaşamak zorunda bırakılmasına neden oldu. Bu durum, bölgedeki pek çok çatışmanın ve kavganın temelini oluşturdu. Bugün dahi, bu anlaşmanın oluşturduğu sınırlar, Orta Doğu’daki siyasi ve sosyal problemlerin kaynağı olarak gösterilmektedir.
Sykes-Picot Anlaşması, emperyal güçlerin Orta Doğu üzerindeki çıkarlarını korumak amacıyla gerçekleştirdiği bir paylaşım planıydı. Bölge halklarının istek ve hakları gözetilmeden yapılan bu anlaşma, zamanla Orta Doğu’da kalıcı sorunlara yol açtı. Bu nedenle, Sykes-Picot Anlaşması, tarihin en tartışmalı anlaşmalarından biri olarak kabul edilmektedir.