Mülksüzler, iki farklı gezegen olan Anarres ve Urras üzerinden, anarşizm, kapitalizm, özgürlük, bireycilik ve toplumsal yapıların sorgulandığı bir bilim kurgu klasiğidir. Romanın merkezinde, Anarres’te doğan ve bilimsel çalışmalarıyla öne çıkan fizikçi Shevek vardır. Shevek, özgürlük arayışıyla baskıcı kolektif düzeni terk ederek Urras’a gider ve her iki sistemin çelişkilerini derinlemesine yaşar.
Kitabın Künyesi
Yazar: Ursula K. Le Guin
Türü: Bilim Kurgu, Politik Roman, Ütopya–Distopya
Orijinal Adı: The Dispossessed
Yayın Yılı: 1974
Çeviri Dili: İngilizce’den Türkçe’ye
Sayfa Sayısı: 400–500 (çeviri ve baskıya göre değişebilir)
Karakterler
Shevek: Ana karakter; idealist, dürüst ve yenilikçi bir fizikçidir. Hem bilimi hem özgürlüğü arar.
Takver: Shevek’in hayat arkadaşı; ona duygusal destek sağlayan, toplumsal değerlerle çatışmayan bir figür.
Bedap: Shevek’in dostu; anarşist düzenin eksik yönlerine eleştiri getiren karakter.
Sabul: Shevek’in akademik mentorü ama aynı zamanda başarılarını engellemeye çalışan kıskanç bir figür.
Urraslılar: Urras’ta tanıştığı akademisyenler ve yöneticiler; sistemin refahı ile baskıcılığı arasındaki ikilemleri yansıtır.
Özet
Roman, paralel olarak iki hikâye şeklinde ilerler: Shevek’in Anarres’teki yaşamı ve Urras’a gidiş süreci. Anarres, özel mülkiyetin olmadığı, herkesin eşit olduğu ancak bireysel farklılıkların bastırıldığı bir gezegendir. Shevek, kendi düşüncelerini özgürce ifade edemediğini fark eder. Akademik çalışmaları da sistemin yavaş ilerleyen bürokrasisi tarafından engellenmektedir.
Shevek, bilimsel özgürlüğü ve bireysel yaratıcılığı savunarak, tabulara karşı çıkar. Nihayet Urras’tan gelen daveti kabul eder. Urras, teknolojik olarak gelişmiş, lüks ve ihtişamlıdır; fakat sınıf ayrımı, kapitalist baskı, savaş ve sömürüyle doludur.
Shevek burada da beklediği özgürlüğü bulamaz. Nihayet iki sistemi de sorgulayıp özgürlük ve toplumsal sorumluluk arasında bir denge kurmaya çalışır. Roman, net bir çözüm sunmaz; ancak okuyucuya, “gerçek özgürlük nedir?” sorusunu sordurur.
Temalar
Özgürlük ve baskı
Anarşizm ve kolektivizm
Bilim ve etik
Bireycilik ve toplumsal sorumluluk
Ütopya ve distopya karşıtlığı
Kimler Okumalı?
Siyaset felsefesi, özgürlük, bilim kurgu ve alternatif toplum düzenleriyle ilgilenen lise ve üniversite öğrencileri için çok güçlü bir eserdir. Ayrıca düşünsel derinliği olan romanlara ilgi duyan her okur için önerilir. Kitap Özetleri