KPSS Tarih – Atatürk Dönemi Türk Dış Politikası Konu Anlatımı ve Testi

Atatürk Dönemi Türk dış politikası, “Yurtta sulh, cihanda sulh” ilkesi doğrultusunda şekillenmiş; Misak-ı Milli hedefiyle sınırların korunması, barışçıl ilişkiler kurulması ve uluslararası saygınlığın artırılması hedeflenmiştir. Bu dönemde Lozan sonrası kalan bazı önemli sorunlar diplomasi yoluyla çözülmüş; Musul, Hatay, Boğazlar, dış borçlar ve yabancı okullar gibi konular ön plana çıkmıştır. KPSS Tarih ‘de bu konu, dış politika ilkeleri ve antlaşmalar üzerinden sıkça sorulmaktadır.

İçindekiler

Atatürk Dönemi Türk Dış Politikası Konu Anlatımı

1. Dış Politikanın Temel İlkeleri

Barışçıl, çok taraflı ve bağımsızlıkçı politika izlenmiştir.
Misak-ı Milli hedeflerine ulaşmak amaçlanmıştır.
Uluslararası ilişkilerde uzlaşma ve karşılıklı saygı esası benimsenmiştir.

2. Musul Sorunu

Lozan’da çözülemedi, İngiltere ile sorun olarak kaldı.
1926’da Türkiye-Irak (Ankara) Antlaşması ile Musul İngiltere’ye bırakıldı.
Türkiye ekonomik baskılar ve iç sorunlar nedeniyle geri adım attı.

3. Nüfus Mübadelesi ve Etkileri

Lozan Antlaşması gereği Türk-Yunan nüfus değişimi yapıldı.
Yalnızca Batı Trakya Türkleri ve İstanbul Rumları mübadele dışında kaldı.

4. Boğazlar Sorunu

Lozan’da Boğazlar, uluslararası komisyon kontrolüne bırakılmıştı.
1936 Montrö Boğazlar Sözleşmesi ile Türkiye’nin egemenliği tam anlamıyla sağlandı.

5. Hatay Sorunu

Lozan’da Hatay, Fransa mandasındaki Suriye’ye bırakılmıştı.
Atatürk döneminde “Kırmızı çizgimiz” olarak görüldü.
1938’de Hatay Cumhuriyeti kuruldu.
1939’da Hatay anayasal yolla Türkiye’ye katıldı.

6. Balkan ve Sadabat Paktları

1934 Balkan Antantı: Türkiye, Yunanistan, Yugoslavya, Romanya → Sınır güvenliği sağlandı.
1937 Sadabat Paktı: Türkiye, İran, Irak, Afganistan → Doğu sınırında barış hedeflendi.

📋 Örnek Soru

Soru:
Aşağıdakilerden hangisi Atatürk döneminde Türkiye’nin egemenlik haklarını tam olarak elde ettiği gelişmelerden biridir?

A) Ankara Antlaşması
B) Lozan Antlaşması
C) Montrö Boğazlar Sözleşmesi
D) Balkan Antantı
E) Sadabat Paktı

Cevap: C) Montrö Boğazlar Sözleşmesi

Atatürk Dönemi Türk Dış Politikası Testi

1. Musul sorunu hangi antlaşmayla Türkiye aleyhine sonuçlanmıştır?
A) Lozan Antlaşması
B) Ankara Antlaşması (1926)
C) Montrö Sözleşmesi
D) Sadabat Paktı
E) Moskova Antlaşması

2. Türkiye’nin Boğazlar üzerindeki egemenlik hakkını tam anlamıyla kazandığı antlaşma aşağıdakilerden hangisidir?
A) Lozan
B) Ankara
C) Sadabat
D) Montrö
E) Berlin

3. Hatay Cumhuriyeti hangi yıl Türkiye’ye katılmıştır?
A) 1926
B) 1936
C) 1938
D) 1939
E) 1940

4. “Yurtta sulh, cihanda sulh” dış politika ilkesini benimseyen lider kimdir?
A) İsmet İnönü
B) Celal Bayar
C) Atatürk
D) Kazım Karabekir
E) Fevzi Çakmak

5. Türkiye ile komşular arasında 1937’de imzalanan Sadabat Paktı’nın amacı nedir?
A) Musul’u geri almak
B) Batı sınırlarını genişletmek
C) Doğu sınırlarında güvenliği sağlamak
D) Boğazları kontrol altına almak
E) Hatay’ı almak

6. Türkiye’nin Yunanistan’la nüfus değişimi yaptığı süreç aşağıdakilerden hangisidir?
A) Misak-ı Milli
B) Nüfus Mübadelesi
C) Sadabat Paktı
D) Montrö Sözleşmesi
E) Sevr Antlaşması

7. Hatay sorunu aşağıdaki devletlerden hangisiyle yaşanmıştır?
A) Irak
B) İngiltere
C) Fransa
D) Sovyetler
E) Yunanistan

8. Aşağıdakilerden hangisi Atatürk Dönemi’nde kurulmuş bir bölgesel ittifaktır?
A) Varşova Paktı
B) Bağdat Paktı
C) Sadabat Paktı
D) NATO
E) CENTO

9. Balkan Antantı’nın amacı nedir?
A) Musul’u almak
B) Boğazları uluslararasılaştırmak
C) Balkanlarda saldırmazlık sağlamak
D) Hatay’ı Türkiye’ye bağlamak
E) Doğu sınırlarını çizmek

10. Atatürk Dönemi dış politikasında çözülmeyen ve sonraki yıllara kalan sorun aşağıdakilerden hangisidir?
A) Hatay Sorunu
B) Musul Sorunu
C) Boğazlar
D) Nüfus Mübadelesi
E) Ermeni Meselesi

✅ Cevap Anahtarı

📚 Anahtar Kavramlar

Atatürk dış politikası, Musul Sorunu, Hatay Meselesi, Montrö Sözleşmesi, Ankara Antlaşması 1926, Balkan Antantı, Sadabat Paktı, yurtta sulh cihanda sulh, Türkiye sınır politikası