Merhaba sevgili öğrenciler,
Bugün sizlerle 20. yüzyılın ilk yarısında Balkan coğrafyasında meydana gelen önemli bir uluslararası anlaşmadan, KPSS Tarih konusu olan Balkan Antantı’ndan bahsedeceğiz. Bu anlaşma, bölgede barışın tesisi ve sürdürülebilirliğini sağlamak amacıyla atılmış önemli bir adımdı.
Öncelikle, Balkan Antantı’nın arka planını anlamak için bölgedeki jeopolitik durumu ve geçmişte yaşanan olayları gözden geçirmek gerekmektedir. 19. yüzyılın sonları ve 20. yüzyılın başlarında Balkanlar, büyük güçler arasında bir çekişme alanı haline gelmişti. Osmanlı İmparatorluğu’nun zayıflamasıyla bölgedeki güç boşluğunu doldurma yarışı içerisine giren ulus devletler arasında çeşitli çatışmalar yaşandı. Bu çatışmaların en belirgin örneklerinden biri Balkan Savaşları’dır. Savaşlar sonrasında bölge ülkelerinde etnik ve sınır anlaşmazlıkları derinleşmiştir.
1930’lu yılların başına gelindiğinde, Avrupa’da yükselen faşizm ve totaliter rejimler, Balkan ülkeleri arasında yeni bir dayanışma gereksinimini doğurdu. Bölge ülkeleri, birbirlerine karşı olan güvensizliklerini aşarak, ortak bir savunma ve iş birliği mekanizması kurma arayışına girdi. İşte bu gereksinimler doğrultusunda, Türkiye’nin öncülüğünde 9 Şubat 1934 tarihinde Balkan Antantı imzalanmıştır.
Balkan Antantı, Türkiye, Yunanistan, Yugoslavya ve Romanya arasında imzalanmıştır. İtalya ve Almanya’nın Balkanlar üzerindeki artan tehditlerine karşı bir denge unsuru oluşturmayı hedeflemiştir. Anlaşma, tarafların birbirlerinin bağımsızlıklarına ve toprak bütünlüklerine saygı göstermelerini, herhangi bir saldırıya karşı birbirine yardım etmelerini öngörüyordu.
Bu antant, Türkiye’nin Cumhuriyet dönemi dış politikasının önemli başarılarından biri olarak değerlendirilir. Dönemin Dışişleri Bakanı Tevfik Rüştü Aras’ın diplomasi çabaları ve Atatürk’ün vizyonu, bu antlaşmanın şekillenmesinde önemli rol oynamıştır. Balkan Antantı, Türkiye’nin Batı’ya entegrasyon çabalarının bir parçası olmuş ve bölgesel iş birliğinin artırılmasına hizmet etmiştir.
Ancak, ne yazık ki, Balkan Antantı uzun ömürlü olmamıştır. İkinci Dünya Savaşı’nın patlak vermesiyle birlikte taraf ülkeler arasında farklı ittifaklar ve stratejik tercihler oluşmuş, bu da antlaşmanın etkisiz hale gelmesine neden olmuştur. Yine de, Balkan Antantı dönemin şartları göz önünde bulundurulduğunda, bölgede barış ve istikrarı sağlamaya yönelik önemli bir girişim olarak tarih kitaplarında yerini almıştır.
Balkan Antantı, sadece Türkiye için değil, tüm Balkan ülkeleri için önemli bir diplomatik başarı örneğidir. Bölgesel iş birliğinin ve dayanışmanın zorluklarına rağmen, ülkelerin ortak hedefler doğrultusunda bir araya gelebileceğinin kanıtı olmuştur.