Alfred Bernhard Nobel, 21 Ekim 1833 tarihinde İsveç’in Stockholm kentinde doğmuş olan dünyaca ünlü bir kimyager, mühendis, mucit ve sanayicidir. Nobel’in ismi, bugün dünya genelinde en prestijli ödüllerden biri olan Nobel Ödülleri ile anılır. Ancak hayatı, tek bir başarıyla sınırlı kalmayacak kadar çok yönlü ve etkileyici bir yaşam öyküsünü barındırmaktadır.
Nobel, zengin bir mühendis ve sanayici olan Immanuel Nobel’in oğluydu. Babasının sanayiye olan ilgisi ve icatları, Alfred Nobel üzerinde büyük etkiler bıraktı. Aile, 1842 yılında ekonomik nedenlerle St. Petersburg, Rusya’ya taşındı. Babası burada deniz mayınları ve çeşitli mühimmatlar üzerinde çalıştı. Alfred Nobel, bu dönemde özel öğretmenlerden aldığı eğitim sayesinde kimya ve dil alanında derin bilgi sahibi oldu. Dört dili akıcı bir şekilde konuşabiliyordu: İsveççe, Rusça, Fransızca ve İngilizce.
Nobel’in hayatındaki dönüm noktalarından biri, patlayıcılar üzerine yaptığı çalışmalardır. 1860’lı yılların başında nitrogliserin üzerinde deneyler yapmaya başladı ve 1867 yılında dinamiti icat etti. Dinamit, iş ve inşaat sektörlerinde devrim yaratacak bir buluş olarak kabul edildi. Ancak, bu buluşun askeri alanda da kullanılabilmesi, Nobel’e hem büyük bir servet kazandırdı hem de vicdani bir yük getirdi. Yaşamının ilerleyen dönemlerinde, bu buluşunun savaşlarda kullanılmasından duyduğu rahatsızlık ve suçluluk duygusu, Nobel’in barışa olan ilgisini artırdı ve nihayetinde Nobel Ödülleri’nin doğmasına neden oldu.
Nobel, ömrü boyunca toplam 355 patent aldı ve dünya çapında birçok fabrika kurdu. Ancak, onu en çok etkileyen olaylardan biri, 1888 yılında kardeşi Ludvig Nobel’in ölümünün ardından Fransız bir gazetede yayınlanan, fakat yanlışlıkla Alfred Nobel’in öldüğünü belirten bir başyazıydı. Başlıkta “Ölüm Taciri Öldü” ifadesi yer alıyordu. Bu yazı, onun kendi mirasını nasıl görmek istediği konusunda derin bir düşünce sürecine girmesine neden oldu.
1895 yılında Alfred Nobel, servetinin büyük bir kısmını insanlığa yararlı işler yapan kişilere ödül olarak verilmesini öngören bir vasiyet hazırladı. Bu vasiyet doğrultusunda, fizik, kimya, tıp, edebiyat ve barış alanlarında olağanüstü başarılar sağlayan birey ya da kuruluşlara her yıl Nobel Ödülleri verilmeye başlandı. İlk Nobel Ödülleri, Nobel’in ölümünden beş yıl sonra, 1901 yılında dağıtıldı.
10 Aralık 1896 tarihinde San Remo, İtalya’da vefat eden Alfred Nobel, dünya barışı ve bilimsel gelişmeler için bıraktığı kalıcı mirasıyla anılmaktadır. Nobel Ödülleri, yalnızca bilimsel ve edebi başarıları değil, aynı zamanda barışa olan katkıları da onurlandırarak Nobel’in insanlığa olan bağlılığını sürdürmektedir.
Alfred Nobel, dinamiti icat eden bir bilim insanı olmanın ötesinde, insani değerlere yaptığı katkılarla hatırlanan önemli bir figürdür. Nobel Ödülleri’nin varlığı, onun mirasının nesiller boyunca yaşamasını sağlamaktadır.