Ab-ı Hayat, mitolojik ve kültürel bir kavram olarak birçok farklı kültürde yer bulan, efsanevi bir yaşam suyu ya da ölümsüzlük iksiri olarak tanımlanır. Türk-İslam kültüründe ve Orta Doğu mitolojilerinde özellikle meşhur olan bu kavram, adeta insanlığın ölümsüzlük arayışının simgesi haline gelmiştir. Arapça kökenli olan “Ab-ı Hayat” tabiri, “hayat suyu” anlamına gelir ve çoğu zaman hayatın kaynağı, uzun ömür veya ölümsüzlük sembolü olarak kabul edilir.
Efsanelere göre, içeni ölümsüz kılan mucizevi bir sudur. Bu suyun bulunduğu yer ise genellikle çok uzaklarda, ulaşılması zor ve gizemli bir mekan olarak tasvir edilir. İslam mitolojisinde ise Ab-ı Hayat’ın yer aldığı zeminin, Hızır ve İlyas peygamberlerin bu sudan içerek ölümsüz olduklarına inanılır. Bu yüzden Hızır, İslam kültüründe bilgelik ve ölümsüzlük sembolü olarak görülür.
Ab-ı Hayat, sadece İslam kültüründe değil, aynı zamanda Antik Yunan, İran ve Hindu mitolojilerinde de yer alır. Örneğin, Antik Yunan’da “Nektar” ve “Ambrosia” gibi tanrıların ölümsüzlüklerini korudukları düşünülen içeceklerden farklı değildir. Benzer şekilde, Pers mitolojisinde ise “Anahita” adlı tanrıçanın hayat suyuyla ilişkisi vardır.
Edebiyat ve sanat dünyasında, sıklıkla işlenen bir tema olmuştur. Özellikle Orta Çağ ve Rönesans dönemlerinde bu kavram, filozoflar, yazarlar ve sanatçılar için ilham kaynağı olmuştur. Çağdaş edebiyatta ve popüler kültürde de Ab-ı Hayat teması, genellikle macera ve keşif hikayelerinin merkezinde yer alır.
Hayat Suyu kavramı, çeşitli kültürlerde farklı biçimlerde yer almakla birlikte, ortak noktası insanlığın ölümsüzlük ve sonsuz yaşam arayışını sembolize etmesidir. Bu efsanevi su, hem mitolojik anlatılarda hem de edebi eserlerde derin bir yer edinmiştir.