Ahmet İzzet (Furgaç) Paşa, Osmanlı İmparatorluğu‘nun son dönemlerinde önemli bir asker ve devlet adamı olarak öne çıkmıştır. 1864 yılında Arnavutluk’un Manastır Vilayeti’ne bağlı Nasliç kasabasında doğmuştur. Askeri kariyerine Harbiye Mektebi’nden mezun olarak başlamış ve kurmay subay olarak Osmanlı Ordusu’nda çeşitli görevlerde bulunmuştur. Ahmet İzzet Paşa, özellikle I. Dünya Savaşı’nın son yıllarında Osmanlı İmparatorluğu’nun kaderini belirleyen önemli isimlerden biri olarak tarihe geçmiştir.
Paşa, Balkan Savaşları sırasında Osmanlı Ordusu’nda önemli görevler üstlenmiş, Trakya’da ve Çatalca savunmalarında bulunmuştur. Balkan Savaşları’nın ardından Genelkurmay Başkanlığı görevinde de bulunmuştur. Ancak asıl ününü I. Dünya Savaşı sırasında elde etmiştir. 1917 yılında Genelkurmay Başkanlığı’na atanmış ve ardından 1918 yılında Talat Paşa Hükümeti’nin istifasından sonra sadrazamlık görevine getirilmiştir.
Sadrazam olduğu dönemde, Osmanlı İmparatorluğu’nun müttefikleri ile olan ilişkilerini yeniden şekillendirme çabası içine girmiştir. 1918 yılının Ekim ayında Mondros Mütarekesi’nin imzalanmasında kilit rol oynamıştır. Mütarekenin imzalanması, Osmanlı İmparatorluğu’nun I. Dünya Savaşı’ndan çekilmesine ve savaşın sona ermesine yol açmıştır. Ancak, mütareke şartları oldukça ağır olduğu için hem Osmanlı Devleti hem de Ahmet İzzet Paşa eleştirilerin hedefi olmuştur.
Ahmet İzzet Paşa, Mondros Mütarekesi sonrasında görevinden istifa etmiş ve yerini Tevfik Paşa’ya bırakmıştır. İzmir’in Yunanlar tarafından işgal edilmesi ve Anadolu’da başlayan Milli Mücadele hareketi sırasında, Paşa tarafsız kalmış; ancak Mustafa Kemal Atatürk’ün önderliğinde başlatılan Milli Mücadeleye karşı açık bir tavır almamıştır. Cumhuriyetin ilanından sonra aktif siyasetten çekilen Ahmet İzzet Paşa, 1937 yılında İstanbul’da vefat etmiştir.
Ahmet İzzet Paşa’nın yaşamı, Osmanlı İmparatorluğu’nun son dönemlerinde meydana gelen siyasi ve askeri değişimlere tanıklık etmiş bir yaşamdır. Paşa, dönemin karmaşık siyasi yapısı içinde hayatta kalmaya ve devleti ayakta tutmaya çalışmıştır. Askeri başarıları ve bürokratik kariyeri sırasında sergilediği liderlik becerileri, onun Osmanlı İmparatorluğu’nun kritik anlarında önemli roller üstlenmesine zemin hazırlamıştır.
Ahmet İzzet Paşa, ayrıca kendi döneminin askeri ve siyasi gelişmelerini kaleme aldığı hatıraları ile de bilinmektedir. Bu hatıralar, dönemin Osmanlı İmparatorluğu’nun iç ve dış politikasına ışık tutan önemli belgeler arasında sayılmaktadır.
Ahmet İzzet (Furgaç) Paşa, Osmanlı tarihi ve Türk siyaseti açısından önemli bir figürdür. Onun hayatı, sadece bir askerin hikayesi değil, aynı zamanda bir devlet adamının ülkesinin en zor dönemlerinde aldığı kararların ve yaptığı fedakarlıkların hikayesidir. Ahmet İzzet Paşa’nın mirası, Türkiye’nin modern tarihine ışık tutan önemli bir birikimdir.