Türkçe dilbilgisinin önemli bir parçası olan sözcük türleri, hem TYT Türkçe hem de KPSS Türkçe sınavlarında sıklıkla karşımıza çıkan bir konudur. Bu konu, sözcüklerin cümledeki işlevlerini, görevlerini ve diğer sözcüklerle olan ilişkilerini anlamamıza yardımcı olur. Sözcük türleri arasında yer alan yardımcı fiiller, dildeki anlamı ve ifadeyi zenginleştiren, farklı zaman, kip ya da durumları ifade etmeye yarayan önemli dilbilgisi unsurlarıdır. Hem temel dilbilgisi bilgi seviyesini ölçmek için TYT Türkçe sınavında, hem de daha ileri düzey dilbilgisi bilgisi gerektiren KPSS Türkçe sınavında yardımcı fiiller konusu özellikle dikkatle çalışılması gereken bir başlıktır.
Konu Anlatımı: Yardımcı Fiiller
Yardımcı fiiller, dilimizdeki diğer kelimeleri tamamlayarak ya da onlara anlam kazandırarak kullanılan fiillerdir. Genellikle isim soylu sözcüklerle birlikte kullanılarak onları fiil görevine sokar. Yardımcı fiiller, kendi başlarına anlam taşımazlar; ancak bir isimle birleşerek ona yeni bir anlam kazandırır. Türkçede en sık kullanılan yardımcı fiiller “etmek”, “olmak”, “kılmak”, “eylemek” gibi fiillerdir.
Örneğin, “yardım” kelimesi tek başına bir isimken, “yardım etmek” ifadesi bir eylemi, yani fiili ifade eder. “Mutlu” kelimesi bir sıfatken, “mutlu olmak” bir fiil olarak kullanılır. Yardımcı fiiller, isim soylu sözcüklerle birleşerek onları cümlede yüklem yapmaya yarar. Bu tür birleşmeler, Türkçenin zengin ve esnek yapısını gösterir.
Yardımcı fiillerin kullanımıyla ilgili dikkat edilmesi gereken bir diğer nokta ise, her isim soylu sözcüğün belirli bir yardımcı fiil ile kullanılması gerektiğidir. Örneğin, “hayal kurmak”, “göz atmak”, “fikir almak” gibi kombinasyonlar doğru iken “hayal etmek” ya da “göz yapmak” gibi yanlış birleşimlerde anlam kaybı veya bozukluk meydana gelir.
Örnek Sorular
- Aşağıdakilerden hangisinde “etmek” yardımcı fiili, isim soylu bir kelime ile birlikte kullanılarak fiil oluşturulmuştur?
A) Çalışmak
B) Yardım etmek
C) Koşmak
D) DinlemekDoğru cevap: B) Yardım etmek
- Aşağıdaki cümlelerden hangisinde yardımcı fiil kullanılmamıştır?
A) Düşüncelere dalmak için pencere önüne oturdu.
B) Herkesin fikrini almak istiyoruz.
C) Yeni bir projeye başlamak için sabırsızlanıyor.
D) Yarınki toplantıyı ben yönetirim.Doğru cevap: D) Yarınki toplantıyı ben yönetirim.
- Aşağıdakilerden hangisi “olmak” yardımcı fiiliyle oluşturulmuş bir fiildir?
A) Spor yapmak
B) Sinemaya gitmek
C) Mutlu olmak
D) Kitap okumakDoğru cevap: C) Mutlu olmak