İçindekiler

Atatürk Dönemi Türk Dış Politikası Konu Anlatımı

📌 Atatürk Dönemi’nde Türkiye’nin dış politikası, “Yurtta sulh, cihanda sulh” (Yurtta barış, dünyada barış) ilkesi doğrultusunda şekillendirilmiştir.
✔ Amaç: Türkiye’nin tam bağımsızlığını sağlamak, barışçıl yollarla sınırlarını korumak ve uluslararası alanda saygın bir devlet olarak yer almak

1. Musul Sorunu (1926)

📌 Musul, Lozan Antlaşması’nda çözülemeyen tek sınır sorunudur.
✔ Türkiye, Musul’un Misak-ı Milli sınırları içinde olduğunu savunmuştur.
✔ İngiltere ise Musul’u Irak’a bırakmak istemiştir.
✔ 1926 Ankara Antlaşması ile Musul, İngiltere kontrolündeki Irak’a bırakılmıştır.

📌 Böylece Türkiye, Musul’u kaybetmiş ancak İngiltere ile ilişkileri normalleştirmiştir.

2. Yabancı Okullar Sorunu (1925)

📌 Osmanlı Dönemi’nde yabancı devletler, kapitülasyonlar sayesinde Türkiye’de okullar açmıştır.
✔ Türkiye, Lozan’a dayanarak bu okulların Türk müfredatına uygun eğitim vermesini istemiştir.
✔ Fransa’nın itirazlarına rağmen, Türkiye’nin eğitimde tam egemenliği kabul edilmiştir.

📌 Böylece Türkiye, eğitim alanında tam bağımsızlığını sağlamıştır.

3. Bozkurt-Lotus Davası (1926)

📌 1926’da Türk Bozkurt gemisi ile Fransız Lotus gemisi Ege’de çarpışmış ve Türk gemisi batmıştır.
✔ Fransa, Türk mahkemelerinin Fransız kaptanı yargılama hakkı olmadığını savunmuştur.
✔ Milletler Cemiyeti’nin Lahey Adalet Divanı, Türkiye’yi haklı bulmuştur.

📌 Bu olay, Türkiye’nin uluslararası hukuktaki bağımsızlığını kanıtlamıştır.

4. Türkiye’nin Milletler Cemiyeti’ne Katılması (1932)

📌 Türkiye, 1932’de Milletler Cemiyeti’ne üye olmuştur.
✔ Bu durum, Türkiye’nin uluslararası alanda kabul gördüğünü göstermektedir.
✔ Türkiye, Cemiyet içinde barış politikası izlemiştir.

📌 Türkiye, Milletler Cemiyeti’ne üye olarak uluslararası barışa katkı sağlamıştır.

5. Balkan Antantı (1934)

📌 Amaç: Avrupa’da artan tehditlere karşı Balkan ülkelerinin güvenliğini sağlamak
✔ Türkiye, Yunanistan, Yugoslavya ve Romanya arasında imzalanmıştır.
✔ Bulgaristan ve Arnavutluk antlaşmaya katılmamıştır.

📌 Bu antlaşma, Türkiye’nin Batı sınırlarını güvence altına almasını sağlamıştır.

6. Montrö Boğazlar Sözleşmesi (1936)

📌 Lozan’a göre Boğazlar, uluslararası bir komisyonun yönetiminde idi ve Türkiye bu bölgede asker bulunduramıyordu.
✔ 1936’da Türkiye, Boğazlar üzerindeki tam egemenliğini sağlamak için girişimlerde bulundu.
✔ İngiltere ve Fransa destek vermiş, Sovyetler Birliği Türkiye’yi haklı bulmuştur.
✔ Montrö Boğazlar Sözleşmesi ile Türkiye, Boğazlar üzerindeki tam kontrolü sağlamıştır.

📌 Bu antlaşma, Türkiye’nin jeopolitik önemini artırmış ve savunmasını güçlendirmiştir.

7. Sadabat Paktı (1937)

📌 Türkiye, İran, Irak ve Afganistan arasında imzalanan bir güvenlik antlaşmasıdır.
✔ Bölgesel güvenliği sağlamak ve sınırları korumak amacıyla yapılmıştır.
✔ Türkiye, doğu sınırlarını güvence altına almıştır.

📌 Bu pakt, Orta Doğu’da barış ve güvenliği sağlamaya yöneliktir.

8. Hatay’ın Anavatana Katılması (1939)

📌 Hatay, Lozan’da Fransız mandasındaki Suriye’ye bırakılmıştı.
✔ 1936’da Fransa, Suriye’den çekilmeye karar verince Türkiye, Hatay’ın bağımsızlığını istedi.
✔ 1938’de Hatay Cumhuriyeti kuruldu.
✔ 1939’da Hatay, Türkiye’ye katıldı.

📌 Bu olay, Türkiye’nin barışçıl yollarla toprak kazandığını gösterir.

Örnek Sorular

1. Türkiye’nin Milletler Cemiyeti’ne üye olması aşağıdaki hangi olayın sonucunda gerçekleşmiştir?
A) Lozan Antlaşması
B) Montrö Boğazlar Sözleşmesi
C) Balkan Antantı
D) Hatay’ın Anavatana Katılması
E) Türkiye’nin barışçı politikaları

2. 1936 Montrö Boğazlar Sözleşmesi ile Türkiye hangi konuda tam egemenlik sağlamıştır?
A) Hatay’ın Türkiye’ye katılması
B) Musul’un Irak’a bırakılması
C) Boğazların kontrolü
D) Yabancı okulların denetimi
E) Demiryollarının millileştirilmesi

3. Türkiye, hangi antlaşma ile Batı sınırlarını güvence altına almıştır?
A) Lozan Antlaşması
B) Montrö Boğazlar Sözleşmesi
C) Balkan Antantı
D) Sadabat Paktı
E) Ankara Antlaşması

4. Hatay Cumhuriyeti hangi yıl Türkiye’ye katılmıştır?
A) 1923
B) 1936
C) 1938
D) 1939
E) 1940

5. Türkiye’nin doğu sınırlarını güvence altına almak amacıyla imzaladığı pakt aşağıdakilerden hangisidir?
A) Lozan Antlaşması
B) Sadabat Paktı
C) Balkan Antantı
D) Montrö Boğazlar Sözleşmesi
E) Ankara Antlaşması

Atatürk Dönemi Türk Dış Politikası Ünitesi Testi

📌 Aşağıdaki test, “Atatürk Dönemi Türk Dış Politikası” ünitesini kapsayan 10 soruluk bir değerlendirme testidir.

4. Hatay Cumhuriyeti hangi yıl Türkiye’ye katılmıştır?
A) 1923
B) 1936
C) 1938
D) 1939
E) 1940

6. Türkiye’nin bağımsızlığını uluslararası alanda pekiştiren ve hukuki yetkisini gösteren olay aşağıdakilerden hangisidir?
A) Bozkurt-Lotus Davası
B) Montrö Boğazlar Sözleşmesi
C) Balkan Antantı
D) Sadabat Paktı
E) Lozan Antlaşması

7. Türkiye’nin eğitim alanında egemenlik hakkını savunduğu ve yabancı devletlerle yaşadığı sorun aşağıdakilerden hangisidir?
A) Yabancı Okullar Sorunu
B) Hatay Meselesi
C) Bozkurt-Lotus Davası
D) Kapitülasyonların kaldırılması
E) Musul Sorunu

8. Aşağıdakilerden hangisi Atatürk Dönemi’nde Türkiye’nin izlediği dış politika ilkelerinden biri değildir?
A) Tam bağımsızlık
B) Barışçıl politika
C) Uluslararası işbirliği
D) Saldırgan yayılmacılık
E) Egemenlik haklarının korunması

9. Aşağıdakilerden hangisi Atatürk Dönemi’nde Türkiye’nin toprak kazanmasını sağlayan bir gelişmedir?
A) Lozan Antlaşması
B) Montrö Boğazlar Sözleşmesi
C) Balkan Antantı
D) Hatay’ın Türkiye’ye katılması
E) Sadabat Paktı

10. Aşağıdakilerden hangisi Atatürk’ün “Yurtta sulh, cihanda sulh” anlayışı doğrultusunda imzalanan bir antlaşmadır?
A) Ankara Antlaşması
B) Sadabat Paktı
C) Bozkurt-Lotus Davası
D) Hatay’ın Anavatana Katılması
E) Montrö Boğazlar Sözleşmesi

Cevap Anahtarı

1 – E
2 – C
3 – C
4 – D
5 – B
6 – A
7 – A
8 – D
9 – D
10 – B

TYT Tarih Atatürk Dönemi Türk Dış Politikası Konu Anlatımı ve Örnek Sorular