Türkçe dil bilgisi ve anlam bilgisi konularının derinlemesine işlendiği “TYT Türkçe” ve “KPSS Türkçe” dersleri, öğrencilerin paragraf yorumlama ve anlama becerilerini geliştirmeye yönelik çok sayıda alt başlık içerir. Bu alt başlıklar arasında yer alan “Paragrafta Anlam” ünitesi, metinleri doğru bir şekilde analiz edebilme yeteneği geliştirmeyi amaçlar. Bu ünitenin önemli konularından biri olan “Tartışmacı Anlatım“, metin içindeki anlam ilişkilerini çözümlemeyi, yazarın görüş ve düşüncelerini saptayarak okuyucuya sunmayı hedefler. Tartışmacı anlatım, özellikle sınavlarda metin analizi kısmında sıklıkla karşılaşılan ve doğru yorumlandığında önemli puan kazandıran bir konudur.
Konu Anlatımı: Tartışmacı Anlatım
Tartışmacı anlatım, bir konunun farklı bakış açılarından ele alındığı ve yazarın kendi düşüncelerini savunarak okuyucuyu ikna etmeye çalıştığı anlatım türüdür. Bu anlatım türünde yazar, bir görüş veya düşünceyi ele alır ve bu görüşü, karşıt görüşlerle kıyaslayarak ya da neden-sonuç ilişkileri kurarak desteklemeye çalışır. Tartışmacı anlatım, genellikle sorun çözmeye yönelik makalelerde, eleştiri yazılarında ve denemelerde kullanılır.
Bu anlatım türünde yazar, okuyucuyu belirli bir konuda düşündürmeyi ve kendi görüşüne katılmalarını sağlamayı amaçlar. Bu nedenle, yazarın dili oldukça açık, net ve mantıklı olmalıdır. Tartışmacı anlatımda kullanılan dil ve üslup, okuyucuya ulaşmayı kolaylaştıracak şekilde seçilir. Yazar, güçlü kanıtlar ve mantıksal argümanlar sunarak, okuyucuyu kendi görüşünün doğruluğuna inandırmaya çalışır.
Tartışmacı anlatımda dikkat edilmesi gereken bazı unsurlar şunlardır:
- Görüş Açıklığı: Yazarın savunduğu görüş net bir şekilde belirtilmeli, okuyucu bu görüşü kolayca anlayabilmelidir.
- Kanıt ve Örnekler: Yazar, görüşünü desteklemek için somut kanıtlar ve örnekler sunmalıdır. Bu, okuyucunun yazıya olan güvenini artırır.
- Karşıt Görüşlere Yer Verme: Yazar, karşıt görüşlere de metninde yer vererek bunları çürütmeli veya kendi görüşünü güçlendirmek için kullanmalıdır.
- Mantıksal Tutarlılık: Sunulan görüşler arasında mantıksal bir tutarlılık ve akıcılık olmalıdır.
Örnek Sorular:
- Aşağıdaki parçalardan hangisi tartışmacı anlatım türüne uygundur?
A) Olayların sırasıyla anlatıldığı bir hikaye
B) Bir konunun farklı yönlerinin ele alındığı bir eleştiri yazısı
C) Tarihi bir olayın nesnel olarak anlatıldığı metin
D) Doğa olaylarının bilimsel bir dille açıklandığı makale- Cevap: B
- Tartışmacı anlatımda yazarın asıl amacı nedir?
A) Okuyucuya bilgi vermek
B) Okuyucunun duygularını harekete geçirmek
C) Okuyucuyu belirli bir görüşe ikna etmek
D) Okuyucunun hayal gücünü geliştirmek- Cevap: C
- Tartışmacı anlatımda aşağıdakilerden hangisi yazarın görüşünü desteklemek için kullanılmaz?
A) Kanıtlar
B) Karşıt görüşlerin eleştirisi
C) Duygusal ifadeler
D) Örnekler- Cevap: C