Türkçe dil bilgisi kurallarının önemli bir parçası olan noktalama işaretleri, yazılı iletişimin doğru ve etkili bir şekilde gerçekleştirilmesinde kritik bir rol oynar. Özellikle “TYT Türkçe” ve “KPSS Türkçe” sınavlarında, dil bilgisi konularının bir parçası olarak sıkça karşılaşılan noktalama işaretleri, adayların anlam bütünlüğünü ve ifade gücünü artırmalarında yardımcı olur. Noktalama işaretleri içinde yer alan soru işareti, cümlelerin sonuna geldiğinde, cümlenin anlamını sorgulayıcı bir yapıya dönüştürür. Bu nedenle, soru işaretinin doğru kullanımı, hem yazılı iletişimde hem de sınavlarda dilin etkin kullanımında önemli bir yere sahiptir.
Konu Anlatımı: Soru İşareti
Soru işareti (?), bir cümlenin sonuna gelerek o cümlenin bir soru cümlesi olduğunu belirtir. Soru işareti genellikle doğrudan sorulan soruların sonunda kullanılır. Cümlenin başındaki ya da ortasındaki soru sözcükleri (kim, ne, nerede, nasıl, neden, hangi, ne zaman) bu noktada belirleyici olabilir. Ayrıca, dolaylı olarak sorulmuş ve soru anlamı taşıyan cümlelerde de kullanılabilir. Ancak, her ne kadar soru anlamı taşısa da, kimi zaman dolaylı anlatımlı cümlelerde soru işareti kullanılmaz.
Soru işaretinin kullanımıyla ilgili dikkat edilmesi gereken noktalar şunlardır:
- Doğrudan Sorularda Kullanım: Doğrudan sorulan soruların sonunda soru işareti kullanılır.
- Örnek: Bugün toplantı saat kaçta?
- Dolaylı Sorularda Kullanım: Dolaylı olarak sorulmuş cümlelerde, öznelerin veya fiillerin soru sormadığı durumlarda soru işareti kullanılmaz.
- Örnek: Toplantının ne zaman başlayacağını sordum. (Soru işareti kullanılmaz.)
- Şüphe Belirten Durumlar: Kesin olmayan veya şüphe içeren ifadelerde parantez içinde kullanılabilir.
- Örnek: Bu işin ne kadar süreceğini kimse bilmiyor (?).
Örnek Sorular
- Aşağıdaki cümlelerden hangisinin sonunda soru işareti kullanılmalıdır?
- A) Bu kitabı okudun
- B) Yarın toplantı var mı
- C) Hava güzel
- D) Gelecek hafta tatil olacak
Doğru Cevap: B) Yarın toplantı var mı
- Aşağıdaki cümlelerden hangisinde soru işaretinin kullanımı doğrudur?
- A) Bu kadar zor mu (?).
- B) Akşam ne yapıyorsun.
- C) Bu işin sonu nereye varacak
- D) Eve ne zaman geleceksin?
Doğru Cevap: D) Eve ne zaman geleceksin?
- Aşağıdaki cümlelerden hangisinde soru işareti kullanılmasına gerek yoktur?
- A) Bu dosyayı kim hazırladı?
- B) Bugün hava nasıl olacak?
- C) Onunla ne zaman tanıştığını bilmiyorum
- D) Bize katılır mı?
Doğru Cevap: C) Onunla ne zaman tanıştığını bilmiyorum