Türkçe dilbilgisi, gerek TYT gerekse KPSS sınavlarında önemli bir yere sahiptir. Bu sınavların her ikisi de dil becerilerini ve dilin yapısal unsurlarını anlama yeteneğini ölçmeyi amaçlar. Sözcük Türleri konusu, bu bağlamda dilin temellerini anlamak için oldukça önemlidir. Özellikle sıfatlar, bir cümledeki isimleri nitelemek ya da belirtmek gibi işlevleriyle dilin zenginliğini ve anlam derinliğini arttırır. Niteleme sıfatları, Sözcük Türleri ünitesinin önemli alt başlıklarından biridir ve bir ismin özelliklerini belirterek o ismi daha iyi tanımlamamıza olanak sağlar. Bu ünitede sıfatların farklı türlerini, özellikle de niteleme sıfatlarını tanımak, Türkçe dilinin inceliklerini kavramak açısından oldukça önemlidir.
Niteleme Sıfatları Konu Anlatımı
Niteleme sıfatları, bir ismin niteliğini, yani nasıl olduğunu, özelliklerini belirten sıfatlardır. İsimlerin önüne gelerek onları daha belirgin hale getirirler. Örneğin, “güzel kadın”, “büyük ev”, “kırmızı elma” gibi ifadelerde “güzel”, “büyük” ve “kırmızı” kelimeleri niteleme sıfatıdır. Bu sıfatlar, isimlere nasıl bir özellik taşıdıklarını söyleyerek onları diğerlerinden ayırır. Niteleme sıfatları, genellikle anlamca zengin ve çeşitlidir, çünkü bir ismin birçok farklı özelliğini ifade edebilirler. Niteleme sıfatları, isimle birlikte kullanıldığında bir tamlama oluşturur ve cümlenin anlamını genişletir.
Niteleme sıfatlarını cümlede bulmak için, öncelikle cümledeki isimleri tespit etmek ve ardından bu isimlerin nasıl nitelendirildiğine bakmak gerekir. Genellikle isimlerin hemen önünde yer alırlar ve ismin sahip olduğu bir özelliği belirtirler. Ayrıca niteleme sıfatları, derecelendirme yapılarak da kullanılabilir; “çok güzel”, “daha büyük”, “en kırmızı” gibi ifadelerde sıfatlar derece zarfları ile birlikte kullanılarak nitelik artırılabilir ya da azaltılabilir.
Örnek Sorular
- Aşağıdaki cümlelerin hangisinde niteleme sıfatı kullanılmıştır?
- A) Çalışkan öğrenciler ödüllendirildi.
- B) Akşam eve geç geldim.
- C) Bahçede kuşlar ötüyordu.
- D) Küçük köpek, sahibini takip etti.
Doğru cevap: D)
- Aşağıdaki cümlede altı çizili kelime hangi tür sıfattır?
- “Yeni aldığım elbiseyi çok sevdim.”
- A) Belirtme sıfatı
- B) Niteleme sıfatı
- C) İşaret sıfatı
- D) Sayı sıfatı
Doğru cevap: B)
- “Küçük kız, annesinin aldığı kırmızı elbiseyi giymek için sabırsızlanıyordu.” cümlesinde kaç tane niteleme sıfatı vardır?
- A) 1
- B) 2
- C) 3
- D) 4
Doğru cevap: B)