Türkçe dilinin anlaşılması ve doğru kullanılması, sınavlarda başarılı olmanın anahtarıdır. Özellikle “TYT Türkçe” ve “KPSS Türkçe” gibi sınavlarda, dilin inceliklerine hakim olmak büyük bir avantaj sağlar. Bu sınavlarda “Cümlede Anlam” ünitesi, dilbilgisi ve anlam bilgisi sorularının temelini oluşturur. Neden – Sonuç (Gerekçe) İlişkisi ise bu ünitenin önemli alt başlıklarından biridir. Cümle içinde neden-sonuç ilişkisini doğru saptayabilmek, okuduğunu anlama ve mantık yürütme becerilerini geliştirmek açısından önemlidir.
Neden – Sonuç (Gerekçe) İlişkisi Konu Anlatımı
Neden – Sonuç (Gerekçe) İlişkisi, bir olayın veya durumun başka bir olay veya durumu doğurduğu, aralarında bir sebep-sonuç bağlantısı kurulduğu cümlelerde ortaya çıkar. Bu tür cümlelerde bir olayın gerçekleşme nedeni açıkça belirtilir ve bu nedenin doğal bir sonucu olduğu ifade edilir. Böyle cümlelerde genellikle “çünkü, bu yüzden, dolayısıyla, nedeniyle, zira” gibi bağlaçlar kullanılır.
Örnek: “Hava yağmurlu olduğu için pikniğe gidemedik.”
Bu cümlede, “hava yağmurlu olduğu için” kısmı neden, “pikniğe gidemedik” kısmı ise sonuçtur.
Neden-sonuç ilişkisini anlamak için cümleleri dikkatlice okumak ve olaylar arasındaki bağlantıyı doğru kurmak gereklidir. Bu tür cümlelerde genellikle neden kısmı daha önce gelir, ancak bazen sonuç kısmı da önce gelebilir, bu yüzden bağlaçlara dikkat etmek önemlidir.
Örnek Sorular
- Aşağıdaki cümlelerden hangisinde neden-sonuç ilişkisi vardır?
A) Dün çok çalıştım, bu yüzden bugün dinleniyorum.
B) Ali, erken kalktı.
C) Kitap okumayı çok seviyor.
D) Hava çok sıcak.Doğru cevap: A - “Gece geç yattığı için sabah uyanmakta zorlandı.” cümlesinde hangi kısım neden, hangi kısım sonuçtur?
A) “Gece geç yattığı için” – Neden, “sabah uyanmakta zorlandı” – Sonuç
B) “sabah uyanmakta zorlandı” – Neden, “Gece geç yattığı için” – Sonuç
C) Her ikisi de neden
D) Her ikisi de sonuçDoğru cevap: A - Aşağıdakilerden hangisi neden-sonuç ilişkisi içermeyen bir cümledir?
A) Çok çalıştığı için sınavı kazandı.
B) Trafik yoğun olduğundan geç kaldım.
C) Yağmur yağdı, toprak ıslandı.
D) O kadar alışveriş yaptı ki yoruldu.Doğru cevap: D