KPSS Tarih – XX. Yüzyılda Osmanlı Devleti Konu Anlatımı ve Testi

XX. Yüzyılda Osmanlı Devleti, siyasi, askeri ve ekonomik açıdan büyük zorluklar yaşamıştır. Devletin sınırları daralmış, siyasi istikrarsızlık artmış, milliyetçilik hareketleri imparatorluğu parçalamaya başlamıştır. Trablusgarp, Balkan ve I. Dünya Savaşı, Osmanlı’nın sonunu hazırlayan süreçlerin en kritik halkalarıdır. KPSS Tarih’de bu konudan her yıl doğrudan sorular gelmekte; savaşlar, antlaşmalar ve Osmanlı’nın parçalanma süreci dikkatle ele alınmaktadır.

XX. Yüzyılda Osmanlı Devleti Konu Anlatımı

 1. Trablusgarp Savaşı (1911–1912)

• Osmanlı ile İtalya arasında yaşandı.

• Nedeni: İtalya’nın sömürge arayışı; Osmanlı’nın Kuzey Afrika’daki zayıflığı.

• Mustafa Kemal ve Enver Paşa gönüllü olarak savaşta yer aldı.

• Uşi Antlaşması (1912):

  • Trablusgarp ve Bingazi İtalya’ya verildi.

  • On İki Ada geçici olarak İtalya’ya bırakıldı (Balkan Savaşları sırasında).

  • Osmanlı bu topraklardaki halifelik yetkisini sembolik olarak sürdürdü.

 2. Balkan Savaşları

• I. Balkan Savaşı (1912): Balkan devletleri birleşerek Osmanlı’ya saldırdı.

  • Osmanlı, Edirne dahil büyük toprak kayıpları yaşadı.

  • Arnavutluk bağımsızlığını ilan etti.

• II. Balkan Savaşı (1913): Balkan devletleri birbirine düştü.

  • Osmanlı, Edirne ve Kırklareli’ni geri aldı.

 3. I. Dünya Savaşı (1914–1918)

• Osmanlı, İttifak Devletleri (Almanya’nın yanında) savaşa girdi.

• Savaş Cepheleri:

  • Kafkasya Cephesi: Sarıkamış Harekâtı başarısız oldu.

  • Çanakkale Cephesi: Mustafa Kemal ön plana çıktı, zafer kazanıldı.

  • Suriye-Filistin Cephesi: İngilizler ilerledi, Filistin kaybedildi.

  • Irak Cephesi: Kutü’l Amare Zaferi elde edildi.

  • Hicaz-Yemen Cephesi: Şerif Hüseyin isyan etti.

• 1916 Sykes-Picot Antlaşması: Osmanlı topraklarının İngiltere ve Fransa arasında gizlice paylaşımı.

 4. Mondros Ateşkes Antlaşması (30 Ekim 1918)

• Osmanlı’nın fiilen sona erdiği antlaşmadır.

• Osmanlı ordusu terhis edildi, silahlar teslim edildi.

• İtilaf Devletleri, güvenlik gerekçesiyle istedikleri yeri işgal edebilecekti.

• Osmanlı toprakları kısa sürede işgale uğradı.

📋 Örnek Soru

Soru:
Aşağıdakilerden hangisi Osmanlı Devleti’nin I. Dünya Savaşı’nda başarı kazandığı cephelerden biridir?

A) Hicaz-Yemen Cephesi
B) Kafkas Cephesi
C) Çanakkale Cephesi
D) Filistin-Suriye Cephesi
E) Galiçya Cephesi

Cevap: C) Çanakkale Cephesi

XX. Yüzyılda Osmanlı Devleti Testi

1. Trablusgarp Savaşı sonunda imzalanan antlaşma aşağıdakilerden hangisidir?
A) Londra
B) Berlin
C) Uşi
D) Paris
E) Bükreş

2. Osmanlı’nın I. Balkan Savaşı’nda en çok toprak kaybı yaşadığı bölge aşağıdakilerden hangisidir?
A) Trablusgarp
B) Suriye
C) Rumeli
D) Kafkasya
E) Hicaz

3. Mustafa Kemal’in ilk askeri başarısını kazandığı cephe aşağıdakilerden hangisidir?
A) Kafkas
B) Filistin
C) Irak
D) Çanakkale
E) Hicaz

4. Osmanlı Devleti, I. Dünya Savaşı’nda aşağıdaki cephelerin hangisinde İngilizlere karşı Kutü’l Amare Zaferi’ni kazanmıştır?
A) Hicaz
B) Çanakkale
C) Irak
D) Filistin
E) Suriye

5. Osmanlı Devleti’nin I. Dünya Savaşı’na girmesindeki en temel amaç aşağıdakilerden hangisidir?
A) Halifeliği kaldırmak
B) Milliyetçilik hareketlerini desteklemek
C) Kayıp toprakları geri almak
D) İngiltere ile ittifak kurmak
E) İç isyanları bastırmak

6. Sykes-Picot Antlaşması’nın amacı aşağıdakilerden hangisidir?
A) Osmanlı ile barış yapılması
B) Arap isyanının bastırılması
C) Osmanlı topraklarının gizlice paylaşılması
D) Kapitülasyonların kaldırılması
E) Osmanlı donanmasının güçlendirilmesi

7. II. Balkan Savaşı sonucunda Osmanlı Devleti hangi şehirleri geri almıştır?
A) Edirne ve Kırklareli
B) Selanik ve Manastır
C) Girit ve Hanya
D) Musul ve Kerkük
E) Trablusgarp ve Bingazi

8. Mondros Ateşkes Antlaşması’ndan sonra Osmanlı’nın ordularına ne olmuştur?
A) Seferberlik ilan edilmiştir
B) Ordular dağıtılmıştır
C) Savaş hazırlıkları yapılmıştır
D) Askerler cephede kalmıştır
E) Mısır’a çekilmiştir

9. Osmanlı Devleti I. Dünya Savaşı’na hangi devletin yanında katılmıştır?
A) İtilaf Devletleri
B) Tarafsız kalmıştır
C) Almanya ve İttifak Devletleri
D) Rusya ve Fransa
E) İngiltere ve İtalya

10. I. Dünya Savaşı sırasında Osmanlı topraklarında ayaklanarak İngiltere’yle iş birliği yapan kişi kimdir?
A) Enver Paşa
B) Şeyh Said
C) Şerif Hüseyin
D) Cemal Paşa
E) Halil Paşa

✅ Cevap Anahtarı

1. C

2. C

3. D

4. C

5. C

6. C

7. A

8. B

9. C

10. C

📚 Anahtar Kavramlar

Trablusgarp Savaşı, Uşi Antlaşması, Balkan Savaşları, Çanakkale Cephesi, Kafkas Cephesi, Kutü’l Amare, Mondros Ateşkesi, Sykes-Picot, Şerif Hüseyin, I. Dünya Savaşı cepheleri