Sevgili öğrenciler, bugün sizlere Osmanlı İmparatorluğu’nun tarihinde önemli bir dönüm noktası olan KPSS Tarih konusu Karlofça Antlaşması ‘ndan bahsedeceğim. Bu antlaşma, Osmanlı Devleti’nin Avrupa karşısındaki üstünlüğünü kaybetmeye başladığının bir göstergesi olması bakımından oldukça önemlidir.
Karlofça Antlaşması, 26 Ocak 1699 tarihinde Osmanlı İmparatorluğu ile Avusturya, Venedik, Lehistan ve Rusya arasında imzalanan bir barış antlaşmasıdır. Bu antlaşma, Osmanlı İmparatorluğu’nun Kutsal İttifak Devletleri karşısında 1683-1699 yılları arasında süren Kutsal İttifak Savaşları’nın sonunda yapılan görüşmeler sonrasında imzalanmıştır. Antlaşma, Osmanlı İmparatorluğu’nun Avrupa’daki toprak kayıplarını resmileştiren ve İmparatorluk için bir dönüm noktası olarak kabul edilen önemli bir belgedir. Antlaşmanın sonuçlarına göre: – Macaristan’ın büyük bir kısmı ve Transilvanya, Avusturya’ya bırakıldı. – Podolya ve Ukrayna’daki Kamaniçe Kalesi, Lehistan’a geri verildi. – Mora Yarımadası ve Dalmaçya Kıyıları, Venedik’e verildi. – Antlaşmanın hemen ardından 1700 yılında Rusya ile yapılan İstanbul Antlaşması ile Azak Kalesi Rusya’ya bırakıldı. Karlofça Antlaşması, Osmanlı İmparatorluğu’nun Avrupa’da ilk defa büyük toprak kayıplarına uğradığı ve siyasi anlamda Avrupa dengesine daha fazla dahil olmaya başladığı bir dönemi simgeler. Antlaşma, Osmanlı İmparatorluğu’nun gücünün zirvesinden inişe geçtiği bir dönüm noktası olarak tarihçiler tarafından değerlendirilir.
Karlofça Antlaşması, 1683 yılında Osmanlı Devleti’nin II. Viyana Kuşatması’ndaki başarısızlığının ardından gelen süreçte, imparatorluğun toprak kayıplarını resmileştiren bir barış antlaşmasıdır. 1699 yılında imzalanan bu antlaşma, Osmanlı Devleti ile Kutsal İttifak Devletleri arasında yapılmıştır. Kutsal İttifak, Avusturya, Lehistan (Polonya), Venedik ve Rusya’dan oluşmaktaydı. Bu ittifak, Osmanlı’nın Avrupa’daki ilerleyişini durdurmayı hedefleyen bir askeri koalisyondur.
Antlaşma 26 Ocak 1699 tarihinde, günümüzde Sırbistan sınırları içinde yer alan Sremski Karlovci kasabasında imzalanmıştır. Karlofça Antlaşması, Osmanlı’nın büyük toprak kayıplarına uğradığı ilk büyük antlaşmadır. Bu antlaşma ile Osmanlı Devleti, Macaristan’ın büyük bir kısmını Avusturya’ya, Podolya ve Ukrayna’yı Lehistan’a, Mora ve Dalmaçya’nın bazı bölgelerini Venedik’e bırakmıştır. Ayrıca, Rusya ile yapılan görüşmeler sonunda 1700 yılında imzalanan İstanbul Antlaşması ile Azak Kalesi, Rusya’ya bırakılmıştır.
Antlaşmanın şartlarına baktığımızda, Osmanlı İmparatorluğu’nun ilk defa ciddi toprak kayıplarını ve Avrupa’daki üstünlüğünün sona erdiğini görebiliriz. Bu durum, Osmanlı Devleti’nin Batı’daki denge politikasının bozulmasına ve 18. yüzyılda daha fazla toprak kaybına zemin hazırlamıştır. Karlofça, aynı zamanda Osmanlı’nın diplomasi yoluyla toprak kazanma yerine, toprak kaybetme sürecine girdiğinin de altını çizer.
Karlofça Antlaşması, Osmanlı Devleti’nin geri çekilme ve savunma stratejisine geçmesine sebep olmuş, bu da devletin Avrupa’daki etkinliğinin azalmasına yol açmıştır. Bu antlaşma, Osmanlı’nın reform ihtiyacını daha da gerekli hale getirmiş ve Lale Devri gibi modernleşme çabalarının önünü açmıştır.
Burada dikkatinizi çekmek istediğim bir nokta, Karlofça Antlaşması’nın Osmanlı İmparatorluğu’nun gerileme döneminin başlangıcı olarak kabul edilmesidir. Bu antlaşma sonrası Osmanlı, daha çok iç sorunlarla ve Batı’nın artan baskısıyla uğraşmıştır. Dolayısıyla, Karlofça Antlaşması, Osmanlı Devleti’nin tarihindeki dönüm noktalarından biridir.
Unutulmamalıdır ki tarih, geçmişin olaylarından ders alarak geleceği şekillendirmemize olanak tanır. Karlofça Antlaşması da bu açıdan Osmanlı tarihi için önemli dersler barındıran bir olaydır.