Türkçe dil bilgisi, özellikle sınav hazırlık süreçlerinde oldukça önemli bir yere sahiptir. TYT Türkçe ve KPSS Türkçe dersleri, dil bilgisinin yapı taşları olan sözcük türlerini detaylı bir şekilde ele alır. Sözcük türleri, cümlelerin yapı ve anlamını kavramada temel rol oynar. İş (Kılış) Fiilleri de bu bağlamda önemli bir alt başlıktır. İş veya kılış fiilleri, Türkçede bir öznenin gerçekleştirdiği hareketi ifade eden fiillerdir. Bu nedenle dil bilgisinin temel konularından biri olarak, TYT ve KPSS gibi sınavlarda sıkça karşımıza çıkar. Bu ünitenin iyi anlaşılması, sınavlarda başarı sağlamanın yanı sıra dilin etkin bir şekilde kullanılması açısından da gereklidir.
Konu Anlatımı: İş (Kılış) Fiilleri
İş (kılış) fiilleri, bir öznenin gerçekleştirdiği eylemin bir nesne üzerinde etkili olduğu fiillerdir. Bu tür fiillerde, özne tarafından yapılan işin mutlaka bir nesneye yönelmesi gerekir. İş fiilleri, geçişli fiiller grubuna girer ve sorulan “neyi, kimi” sorularına cevap verirler. Bu tür fiillerde genellikle eylemin bir sonucu veya etkisi vardır.
Örneğin, “Ali kitabı okudu.” cümlesinde “okudu” fiili, “kitap” üzerinde gerçekleşen bir iş ya da kılış eylemidir. Burada “okumak” eylemi, “kitap” üzerinde somut bir etki yaratmaktadır. Dolayısıyla “okudu” fiili bir iş fiilidir.
İş (kılış) fiilleri, nesneye ihtiyaç duyan fiillerdir ve bu nedenle cümlede nesne kullanılması zorunludur. Eğer cümlede nesne yoksa, fiil tam anlamıyla bir iş fiili niteliği taşımaz. Bu nedenle, iş fiillerinin cümlede doğru bir şekilde kullanılması, cümlenin anlamını doğru ve etkili bir şekilde aktarması açısından önemlidir.
Örnek Sorular
- Aşağıdaki cümlelerin hangisinde iş (kılış) fiili kullanılmıştır?
A) Çiçekler açtı.
B) Çocuk resim yaptı.
C) Güneş doğdu.
D) Kuşlar uçtu.- Doğru cevap: B) Çocuk resim yaptı.
- “Ayşe, elindeki kağıdı buruşturup çöpe attı.” cümlesindeki iş (kılış) fiilleri nelerdir?
A) buruşturdu, attı
B) kağıdı, çöpe
C) elindeki, kağıdı
D) buruşturdu, elindeki- Doğru cevap: A) buruşturdu, attı
- “Kitabı masaya koydu.” cümlesinde “koydu” fiili hangi soruya cevap vererek iş (kılış) fiili olduğunu gösterir?
A) Ne yaptı?
B) Neyi?
C) Nasıl?
D) Kim?- Doğru cevap: B) Neyi?