İdare Hukuku Konu Anlatımı ve Örnek Sorular Üniteye Giriş

Devletin en görünür yüzü, vatandaşla en sık temas kuran tarafı hiç şüphesiz idare yani kamu yönetimidir. Devletin yürütme işlevi içinde yer alan idare, kamu hizmetlerinin planlanması, sunulması ve denetlenmesi görevini üstlenir. Bu yönüyle idare hukuku, birey-devlet ilişkilerinin günlük yaşamdaki karşılığını düzenleyen hayati bir hukuk alanıdır.

İdare hukuku ünitesinde; idarenin tanımı, yetki ve sorumluluk alanı, yerel yönetimlerin yapısı ve görevleri ile kamu tüzel kişilikleri gibi kavramlar ele alınacaktır. Özellikle belediye, il özel idaresi, köy, kamu kurum ve kuruluşları gibi organlar, hem vatandaşın hem de KPSS Vatandaşlık adayların karşısına sıkça çıkmaktadır. Bu ünitede yer alan bilgiler, Türkiye’deki yönetim yapısını anlama ve anayasal işleyişi kavrama açısından büyük önem taşır.

İçindekiler

1. İdare (Kamu Yönetimi)

İdare, yürütme organının bir parçasıdır ve kamu hizmetlerini yerine getirir.
Anayasa’nın 123. maddesine göre:
“İdare, kuruluş ve görevleriyle bir bütünlük içinde, kanunlara uygun olarak kurulur ve yürütülür.”

🔹 Temel ilkeler:

İdarenin bütünlüğü
Merkezden yönetim ve yerinden yönetim
Kanunîlik (idare sadece kanunla işlem yapabilir)

2. Yerel Yönetim Organları

Yerel ihtiyaçları karşılamak üzere kurulan, tüzel kişiliğe sahip, seçimle iş başına gelen kamu tüzel kişileridir.

a. Belediyeler

İl, ilçe ve beldelerde kurulur.
Zorunlu hizmet alanları: imar, temizlik, ulaşım vb.
Organlar: Belediye başkanı, belediye meclisi, encümen

b. İl Özel İdareleri

Sadece illerde kurulur.
Köyler ve beldeler dışındaki hizmetleri yürütür.
Organlar: İl genel meclisi, vali, encümen

c. Köy

En küçük yerel yönetim birimidir.
Organlar: Muhtar ve ihtiyar heyeti

🔸 Not: Yerel yönetim organlarının başı halk tarafından seçimle belirlenir. Valiler atanır.

3. Kamu Kuruluşları

Kamu hizmeti sunan, kamu tüzel kişiliği bulunan, Anayasa ve kanunlarla düzenlenmiş kurumlardır.

a. Merkezî İdareye Bağlı Kurumlar

Bakanlıklar (örneğin: MEB, Sağlık Bakanlığı)
Valilik ve kaymakamlıklar

b. Kamu Tüzel Kişilikleri

Devletten ayrı bir tüzel kişiliğe sahiptir.
Özerktirler, ancak kamu denetimine tabidirler.
Örnekler: TRT, YÖK, RTÜK, TÜBİTAK

🔹 Üniversiteler, meslek kuruluşları (barolar, tabip odaları), diyanet işleri başkanlığı gibi kuruluşlar kamu tüzel kişiliğine sahiptir.

İdare Hukuku Testi

Aşağıdakilerden hangisi kamu yönetimi kapsamında yer almaz?
A) Belediye
B) Köy muhtarlığı
C) İl özel idaresi
D) TBMM
E) Sağlık Bakanlığı
Belediyelerde yürütme organı aşağıdakilerden hangisidir?
A) Belediye meclisi
B) Belediye başkanı
C) Belediye encümeni
D) Kaymakam
E) Valilik
Anayasa’ya göre “İdare, kuruluş ve görevleriyle bir bütündür” ilkesi hangi ilkeyi ifade eder?
A) Laiklik
B) Sosyal devlet
C) Hukuk devleti
D) İdarenin bütünlüğü
E) Kuvvetler ayrılığı
Aşağıdakilerden hangisi yerel yönetim birimi değildir?
A) İl özel idaresi
B) Belediye
C) Köy
D) İl emniyet müdürlüğü
E) Büyükşehir belediyesi
Köylerde yönetim hangi organ tarafından yürütülür?
A) İl genel meclisi
B) Belediye encümeni
C) Muhtar ve ihtiyar heyeti
D) İl valisi
E) Köy başkanı
İl özel idarelerinin başı kimdir?
A) Kaymakam
B) Belediye başkanı
C) Vali
D) Bakan
E) İl başkanı
Aşağıdakilerden hangisi kamu tüzel kişiliğine sahip değildir?
A) TRT
B) YÖK
C) Sağlık Bakanlığı
D) TÜBİTAK
E) Üniversiteler
Merkezî idarenin taşra teşkilatına kim başkanlık eder?
A) Bakan
B) Belediye başkanı
C) Vali
D) Meclis başkanı
E) Cumhurbaşkanı
Kamu tüzel kişilikleri ile ilgili aşağıdakilerden hangisi doğrudur?
A) Sadece merkezî yönetim altında çalışırlar
B) Hukukî bağımsızlıkları yoktur
C) Devletten bağımsızdırlar ama kamu denetimine tabidirler
D) Tümü siyasi partilerce yönetilir
E) Sadece yerel yönetimlere aittir
Aşağıdaki kurumlardan hangisi bir meslek kuruluşudur?
A) RTÜK
B) Baro
C) Diyanet
D) MEB
E) TÜİK

İdare Hukuku Testi Cevap Anahtarı