Türkçe dil bilgisi, dilin doğru ve etkili bir şekilde kullanılmasında önemli bir rol oynar. “TYT Türkçe” ve “KPSS Türkçe” gibi sınavlar, dil bilgisi kurallarını ve dilin anlam katmanlarını test eder. Bu sınavların önemli bir parçası olan “Sözcükte Anlam” ünitesi, dilin temel yapı taşlarından biri olan kelimelerin anlamlarını derinlemesine incelemektedir. Bu ünitede yer alan “Eş Sesli (Sesteş) Sözcükler” konusu, aynı ses yapısına sahip ancak farklı anlamlara gelen kelimelerin incelenmesini içerir. Hem TYT hem de KPSS sınavlarında sıkça karşılaşılan bu konu, dilin zenginliğini ve karmaşıklığını anlamamız açısından büyük önem taşır.
Konu Anlatımı
Eş sesli ya da sesteş kelimeler, telaffuzları aynı olan ancak farklı anlamlar taşıyan kelimelerdir. Bu kelimeler, dilin zengin ve çok katmanlı yapısını gözler önüne serer. Eş sesli kelimeler, iki ya da daha fazla kelimenin ses yapısı olarak aynı olmasına rağmen, her birinin kendi bağlamında farklı anlam ifade etmesiyle bilinir. Bu tür kelimeler, yazılı ve sözlü iletişimde anlam karışıklıklarına yol açabileceği gibi, dilin sanatsal ve edebi kullanımında da çeşitli anlam oyunları yapma imkanı sunar.
Örneğin, “yaz” kelimesi hem bir mevsimi ifade edebilir hem de “yazmak” eyleminin emir kipini temsil edebilir. Bu tür kelimelerle karşılaşıldığında, cümlenin bağlamı, hangi anlamın kullanıldığını belirlemek için kritik bir öneme sahiptir.
Eş sesli kelimeler özellikle şiir, edebiyat ve günlük dilde sıkça kullanılır. Bu kelimeleri doğru bir şekilde anlamak ve kullanmak, dilin etkin bir şekilde kullanılmasını sağlar. Ayrıca, eş sesli kelimeler sınavlarda sıkça sorulan bir konu olduğu için öğrencilere bu konuda pratik yapmaları önerilir.
Örnek Sorular
- Aşağıdaki cümlelerin hangisinde “yüz” kelimesi farklı bir anlamda kullanılmıştır?
a) Sabaha kadar yüz sayfa kitap okudum.
b) Deniz soğuk ama yüzmek istiyorum.
c) Yeni evin yüz metrekare.
d) İçten bir tebessümle yüzüme baktı.Doğru Cevap: b) Deniz soğuk ama yüzmek istiyorum.
- Aşağıdaki cümlelerin hangisinde “gül” kelimesi çiçek anlamında kullanılmıştır?
a) Onun bu sözüne herkes gülmekten kırıldı.
b) Bahçedeki güller bu yıl çok güzel açtı.
c) Sözleriyle herkesi güldürdü.
d) Yüzünde tatlı bir gülümseme vardı.Doğru Cevap: b) Bahçedeki güller bu yıl çok güzel açtı.
- Aşağıdaki cümlelerin hangisinde “aç” kelimesi “karnı aç” anlamında kullanılmıştır?
a) Pencereyi aç, hava çok güzel.
b) Akşam yemeği için çok açım.
c) Yeni bir hesap açmak istiyorum.
d) Lamba açılınca oda aydınlandı.Doğru Cevap: b) Akşam yemeği için çok açım.