Durum Fiileri Konu Anlatımı ve Örnek Sorular

Türkçe derslerinde dil bilgisi konuları arasında önemli bir yere sahip olan “Sözcük Türleri,” hem TYT Türkçe hem de KPSS Türkçe sınavlarında sıkça karşımıza çıkar. Bu konunun altında yer alan “Durum Fiilleri,” dilin doğru ve etkili kullanımı açısından büyük önem taşır. Durum fiilleri, bir eylemin nasıl gerçekleştiğini, öznenin o anki durumunu ifade eder ve bu özellikleriyle cümlelerin anlamını derinleştirir. Bu konu, hem sözcük türlerini anlama hem de cümle içerisindeki işlevlerini kavrama açısından adaylara önemli katkı sağlar.

Konu Anlatımı

Durum fiilleri, bir eylemin nasıl gerçekleştiğini, yani öznenin o andaki durumunu veya eyleme katılım şeklini ifade eden fiillerdir. Genellikle edilgen, dönüşlü veya işteş fiillerle birlikte kullanılırlar. Durum fiillerinin öznesi genellikle canlı varlıklardır ve bu özne, eylemi gerçekleştirirken belirli bir durumda bulunmaktadır. Durum fiilleri, aynı zamanda cümlenin anlamını zenginleştirir ve derinleştirir.

• Edilgen Fiiller: Bu fiillerde özne genellikle eylemi gerçekleştiren değil, eylemden etkilenen konumundadır. Örneğin, “Kapı çalındı.” cümlesinde özne olan “kapı,” eylemi gerçekleştiren değil, eylemden etkilenen taraftır.
• Dönüşlü Fiiller: Bu fiillerde özne kendi üzerine bir eylem gerçekleştirir. Örneğin, “Çocuklar bahçede oynuyor.” cümlesinde çocuklar kendi kendilerine bir eylem gerçekleştirmektedir.
• İşteş Fiiller: Bu fiillerde eylem birden fazla özne tarafından karşılıklı veya birlikte gerçekleştirilir. Örneğin, “İki arkadaş kavga etti.” cümlesinde, eylem iki özne arasında gerçekleşmiştir.

Durum fiilleri, fiil kök veya gövdelerine eklenen “-l” ve “-n” ekleriyle oluşturulur. Bu ekler, fiilin özne üzerindeki etkisini veya öznenin fiili gerçekleştirirken içinde bulunduğu durumu belirtir.

Örnek Sorular

1. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde durum fiili kullanılmamıştır?
   A) Çocuklar bahçede koşuşturdu.
   B) Cam kırıldı.
   C) Öğrenciler derste sessizce oturdu.
   D) Kedi pencerenin önünde uyudu.

   Doğru cevap: D

2. “Annesi tarafından sevilmek” ifadesinde hangi sözcük türü bulunmaktadır?
   A) Edilgen fiil
   B) İşteş fiil
   C) Dönüşlü fiil
   D) Geçişli fiil

   Doğru cevap: A

3. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde işteş bir fiil kullanılmıştır?
   A) Kapı aralandı.
   B) Kardeşimle güreştik.
   C) Kitap yıprandı.
   D) Öğretmen sınıfa girdi.

   Doğru cevap: B