Türkçe dil bilgisi, hem TYT hem de KPSS gibi sınavlarda önemli bir yer tutar. Türkçe’nin mantığını ve işleyişini kavrayarak soruları doğru bir şekilde yanıtlamak, bu sınavlarda başarıya ulaşmanın anahtarıdır. “Cümlede Anlam” ünitesi, paragrafın tümünü ya da cümlenin kendi içindeki parçalarını doğru bir şekilde yorumlayabilme becerisini geliştirmeyi hedefler. Bu ünitenin bir alt başlığı olan “Doğrudan Anlatım (Aktarma) Cümleleri“, bir kişinin ya da kaynağın söylediklerini veya yazdıklarını değişiklik yapmadan, olduğu gibi aktarma yöntemini öğretir. Hem dilin doğru kullanılabilmesi hem de bilgi aktarımının doğruluğu açısından önemlidir.
Doğrudan Anlatım (Aktarma) Cümleleri Konu Anlatımı
Doğrudan anlatım cümleleri, bir kişinin söylediklerini veya yazdıklarını, hiçbir değişiklik yapmadan, olduğu gibi aktarmak için kullanılır. Bu cümlelerde aktarılan sözler genellikle tırnak içinde verilir ve aktarımı yapan kişinin ifadesi çoğunlukla bir virgül ya da iki nokta üst üste ile ayrılır. Doğrudan anlatım, okuyucuya veya dinleyiciye, orijinal kaynağın duygu ve düşüncelerini ilk elden sunma fırsatı verir.
Doğrudan anlatımda cümlenin öğeleri ve yapısı değiştirilmeden, genellikle şu yapıda kullanılır: “Ahmet, ‘Bugün ders çalışacağım,’ dedi.” Burada Ahmet’in söylediği söz, tırnak işareti içinde verilmiş ve cümlenin sonunda, söylediği ifade direkt olarak aktarılmıştır. Bu tür cümleler, yazılı ve sözlü anlatımda karşı tarafın söylediklerini net bir şekilde aktarmak için oldukça kullanışlıdır.
Doğrudan anlatım cümleleri, özellikle gazete ve dergi yazılarında, akademik çalışmalarda ve edebi eserlerde sıkça karşımıza çıkar. Örneğin, bir yazarın fikrini veya bir bilim insanının bulgusunu net bir şekilde aktarmak için bu yöntem kullanılır.
Örnek Sorular
- Aşağıdakilerden hangisi doğrudan anlatım cümlesidir?
A) Mehmet, yarın geleceğini söyledi.
B) Mehmet, “Yarın geleceğim,” dedi.
C) Mehmet geleceğini belirtti.
D) Mehmet yarın burada olacakmış.Doğru cevap: B - Aşağıdaki cümlelerden hangisinde aktarılan sözler doğrudan verilmiştir?
A) Ali, yarın sinemaya gideceğini söyledi.
B) Ali, “Yarın sinemaya gideceğim,” dedi.
C) Ali sinemaya gitmeyi düşündüğünü söyledi.
D) Ali, yarın bir planı olduğunu belirtti.Doğru cevap: B - Doğrudan anlatım cümlesinde tırnak içine alınan kısım hangi özelliği taşır?
A) Aktarılan sözün özeti
B) Yazarın yorumu
C) Aktarılan sözün noktasına kadar aynısı
D) Okuyucunun düşüncesiDoğru cevap: C