Türkçe dil bilgisi derslerinde “Anlatım Bozuklukları” konusu, hem TYT Türkçe hem de KPSS Türkçe sınavlarında dil bilgisi ve anlama becerilerini ölçen önemli bir başlık olarak karşımıza çıkar. Bu ünitede dilin doğru ve etkili kullanımı için gereken kurallar ele alınır. Anlatım bozuklukları, iletişimde yanlış anlamaların önüne geçmek ve düşüncelerin doğru aktarılmasını sağlamak için dikkatle öğrenilmesi gereken bir konudur. Deyim ve atasözü yanlışları, anlatım bozukluklarının önemli bir alt başlığıdır ve öğrencilerin bu konuda bilgi sahibi olmaları, sınavlarda başarılarını artıracaktır.
İçindekiler
Deyim-Atasözü Yanlışları Konu Anlatımı
Deyim ve atasözleri, dilimizin zenginliğini ve kültürel birikimini yansıtan önemli dil öğeleridir. Bu ifadeler genellikle mecaz anlam içerir ve belirli bir durumu, düşünceyi veya duyguyu dolaylı yoldan ifade ederler. Ancak, deyim ve atasözlerinin yanlış kullanımı, anlatım bozukluklarına neden olabilir. Deyim yanlışları, genellikle deyimin kelimelerinin yanlış seçilmesi veya deyimin yanlış bir bağlamda kullanılmasıyla ortaya çıkar. Örneğin, “Dili damağına dolaştı” yerine “Dili damağına yapıştı” ifadesinin kullanılması bir deyim yanlışıdır.
Atasözü yanlışları ise genellikle atasözünün tam anlamıyla ya da doğru bağlamda kullanılmamasından kaynaklanır. Atasözü, belirli bir hayat tecrübesi ve gözlem sonucu oluşmuş, kalıplaşmış ifadelerdir. Atasözleri yanlış kullanıldığında anlam kaybı meydana gelir ve cümleler anlamsız veya gülünç hale gelebilir. Örneğin, “Sakla samanı, gelir zamanı” yerine “Sakla samanı, gelir bahtı” demek atasözü yanlışıdır.
Örnek Sorular
- Aşağıdaki cümlelerin hangisinde deyim yanlış kullanılmıştır?
a) Elini taşın altına koymak istemiyor.
b) Burnundan soluyor.
c) Dili damağına dolandı.
d) Saman altından su yürütüyor.Doğru Cevap: c
- Aşağıdaki atasözlerinden hangisi yanlış kullanılmıştır?
a) Kervan yolda düzülür.
b) İyilik et denize at, balık bilmezse Hâlık bilir.
c) Gülü seven dikenine katlanır.
d) Sakla samanı, gelir bahtı.Doğru Cevap: d
- “Bu iş tam bir yılan hikâyesine döndü.” cümlesindeki deyim hangi anlama gelmektedir?
a) İşin bir türlü sonuçlanmaması
b) İşin çok kolay olması
c) İşin çok tehlikeli olması
d) İşin gizli bir şekilde yürütülmesiDoğru Cevap: a