Türkçe dil bilgisi kuralları, TYT Türkçe ve KPSS Türkçe sınavlarının önemli bir parçasını oluşturmaktadır. Bu sınavlarda başarılı olmak için dilin yapısal kurallarına hakim olmak esastır. Yazım Kuralları, sınavların dil bilgisi kısmında sıkça üzerinde durulan konulardan biridir. Özellikle bitişik yazılan birleşik kelimeler, hem günlük yaşamda doğru yazım için hem de sınavlarda karşılaşabileceğiniz sorular açısından önem taşır. Bu nedenle, bu konu başlığı altında bitişik yazılan birleşik kelimelerin kuralları, örneklerle anlatılacak ve ardından pratik yapmanızı sağlayacak sorular sunulacaktır.
Bitişik Yazılan Birleşik Kelimeler Konu Anlatımı
Türkçede birleşik kelimeler, birden fazla kelimenin bir araya gelerek tek bir kelime gibi kullanılması sonucunda oluşur. Bu kelimeler genellikle anlam kayması, ses değişikliği ya da yeni bir kavram oluşturmak amacıyla bitişik yazılır. Bitişik yazılan birleşik kelimeler, birkaç farklı yolla oluşabilir:
- Anlam Kayması Yoluyla: Anlam kayması yaşayan birleşik kelimeler, genellikle bitişik yazılır. Örneğin, “hanımeli” (çiçek türü) ve “aslanağzı” (çiçek türü) kelimeleri bu türdendir.
- Ses Değişikliği Yoluyla: İki kelimenin bir araya gelmesiyle ses değişimi yaşanıyorsa, bu kelimeler bitişik yazılır. Örneğin, “cankurtaran”, “bugünkü”, “karabiber” gibi kelimeler ses değişimi olan birleşik kelimelerdir.
- Yeni Kavram Oluşumu Yoluyla: Birleşik kelimeler, bazen yeni bir kavram ya da isim oluşturmak için kullanılır ve bu durumda bitişik yazılır. Örneğin, “bilgisayar”, “otobüs”, “kahvaltı” gibi kelimeler yeni bir kavrama işaret eder.
Yukarıda belirtilen kurallara ek olarak, belirli kalıplaşmış ifadeler ve özel isimlerin bir araya gelmesiyle oluşan bazı kelimeler de bitişik yazılabilir. Ancak bu tür birleşik kelimeler dilde yaygın kullanılan örneklerle daha iyi pekiştirilebilir.
Örnek Sorular
- Aşağıdaki kelimelerden hangisi bitişik yazılan birleşik kelimelerden biridir?
A) tahta kapı
B) gecekondu
C) mavi göz
D) büyük elmaDoğru cevap: B) gecekondu
- Aşağıdaki cümlelerin hangisinde bitişik yazılan birleşik kelime bulunmaktadır?
A) Kırmızı gül en sevdiğim çiçeklerden biridir.
B) Bugün hava çok güzel olacak.
C) Cankurtaranlar yaz aylarında çalışır.
D) Şehir dışına çıkmayı düşünüyorum.Doğru cevap: C) Cankurtaranlar yaz aylarında çalışır.
- Aşağıdaki cümlelerde yer alan birleşik kelimelerden hangisi bitişik yazılmıştır?
A) O, elektriksiz bir köyde büyümüş.
B) Su ısıtıcısı bozuldu.
C) Evimizde küçük bir kütüphane var.
D) Sahilde güzel vakit geçirdik.Doğru cevap: A) O, elektriksiz bir köyde büyümüş.