AYT Fizik Paralel Levhalar ve Sığa Konu Anlatımı ve Örnek Sorular

Paralel levhalar ve sığa (kapasitans) konusu, elektrik alanların kontrolü, yük depolama ve enerji saklama sistemlerinin temelini oluşturur. Özellikle kondansatörlerin çalışma prensibi, yük-potansiyel ilişkisi ve enerji depolama konuları bu ünitede yer alır. AYT Fizik’te hem teorik bilgileri ölçen hem de hesaplama gerektiren sorular karşımıza çıkabilir.

Paralel levhalar ve sığa konusu, elektrostatik alanların kontrolü ve enerji depolama sistemlerinin temelini oluşturur. Bu ünitede, iki levha arasında oluşan elektrik alanın yapısı, levhalar arasındaki potansiyel farkın etkisi ve bu düzeneklerin yük depolama kapasitesi olan sığa kavramı ele alınır. Aynı zamanda kondansatörlerin yapısı, sığa formülleri ve enerji depolama hesaplamaları da detaylı şekilde incelenir. AYT Fizik sınavında bu konudan gelen sorular, hem temel tanımları hem de matematiksel ilişkileri anlamayı gerektirir. Bu nedenle konuya dair sağlam bir kavrayış, öğrencinin başarı düzeyini önemli ölçüde artıracaktır.

Paralel Levhalar ve Sığa Konu Anlatımı

 Paralel Levhalar Arasında Elektrik Alan

• İki paralel iletken levha arasında düzgün bir elektrik alan oluşur.

• Elektrik alan şiddeti:

  ​

  (V: potansiyel fark, d: levhalar arası mesafe)

• Elektrik alanın yönü, + levhadan − levhaya doğrudur.

 Kondansatör (Sığaç)

• Elektrik yükü depolayan araçlara kondansatör (sığaç) denir.

• En basit haliyle paralel levhalı kondansatörlerden oluşur.

 Sığa (C)

• Bir kondansatörün yük depolama kapasitesidir.

• Formül:

  ​

  (ε₀: boşluk dielektrik sabiti, A: levha alanı, d: levhalar arası uzaklık)

• Birimi: Farad (F)

 Yük-Potansiyel İlişkisi

• Kondansatör üzerindeki yük:

  

 Enerji Depolama

• Kondansatörün enerji depolama kapasitesi:

  

 Örnek Soru

Soru: 10⁻⁶ F’lık bir kondansatöre 100 V gerilim uygulanıyor. Kondansatörde ne kadar enerji depolanır?

Çözüm:

AYT Fizik – Paralel Levhalar ve Sığa Testi (10 Soru)

1. Elektrik alanın paralel levhalar arasında düzgün olmasının nedeni nedir?
A) Levhaların yalıtkan olması
B) Levhaların dairesel olması
C) Levhaların paralel ve düz olması
D) Aralarında boşluk bulunması
E) Levhaların yük miktarlarının farklı olması

2. Elektrik alan şiddeti formülü aşağıdakilerden hangisidir?

3. Kondansatör nedir?
A) Enerji kaynağı
B) Elektron pompası
C) Yük biriktiren düzenek
D) Akım ölçme cihazı
E) Elektriksel direnç kaynağı

4. Kondansatörün sığası hangi büyüklüklere bağlıdır?
A) Yük ve gerilim
B) Alan ve yük
C) Gerilim ve uzaklık
D) Levha alanı ve levhalar arası mesafe
E) Elektrik alan ve yük

5. Sığa birimi nedir?
A) Volt
B) Coulomb
C) Newton
D) Farad
E) Joule

6. 2 μF’lık bir kondansatöre 50 V uygulanırsa üzerindeki yük ne olur?
A) 100 μC
B) 50 μC
C) 10 μC
D) 1 μC
E) 2 μC

7. Kondansatörün enerji depolama formülü nedir?

8. Sığa C, levha alanı A ve levhalar arası mesafe d ise aşağıdaki ifadelerden hangisi doğrudur?

9. Paralel levhalar arasındaki mesafe artırılırsa elektrik alan şiddeti nasıl etkilenir?
A) Artar
B) Azalır
C) Değişmez
D) Önce artar sonra sabitlenir
E) Sıfıra düşer

10. 10⁻⁶ F’lık bir kondansatöre 100 V gerilim uygulanırsa ne kadar enerji depolanır?
A) 0.001 J
B) 0.002 J
C) 0.005 J
D) 0.01 J
E) 0.1 J

✅ Cevap Anahtarı

1. C

2. C

3. C

4. D

5. D

6. A

7. C

8. B

9. B

10. C