Aöf Tarih Gazneliler Konu Anlatımı

Gazneliler, Sâmânîler’in hizmetinde yetişmiş Türk komutanlar tarafından kurulmuş, kısa sürede güçlü bir Müslüman Türk devleti haline gelmiştir. Kuruluşundan itibaren Hindistan’a düzenlediği seferlerle dikkat çeken Gazneliler, özellikle Sultan Mahmud döneminde, İslam dünyasında büyük bir itibara kavuşmuşlardır. Devlet, bir yandan Abbasî halifesine bağlılık gösterirken diğer yandan Doğu İslam dünyasında siyasi, askerî ve kültürel bir merkez hâline gelmiştir. Zamanla Selçuklular başta olmak üzere çeşitli tehditlerle karşılaşan Gazneliler, hâkimiyetlerini Hindistan’a kaydırarak 1186 yılına kadar varlıklarını sürdürmüşlerdir. Aöf Tarih Gazneliler ünitesi, Gaznelilerin siyasi tarihi, devlet teşkilatı, kültür ve medeniyeti başlıkları altında detaylandırılmaktadır.

Gaznelilerin Kurulduğu Coğrafya

Gazneliler Devleti, adını başkent yaptığı Gazne şehrinden alır. Gazne, günümüzde Afganistan sınırları içerisinde, Kâbil ile Kandahar arasında yer almaktadır. Bu coğrafya, Gazneliler için hem jeopolitik bir avantaj hem de siyasi bir mücadele alanı olmuştur.

1. Coğrafî Konumun Stratejik Önemi

• Gazne, Orta Asya, İran ve Hint Alt Kıtası arasında doğal bir geçiş noktasıydı.

• Bu konum, Gaznelilere hem doğuya hem batıya kolayca sefer düzenleme imkânı sağlamıştır.

• Aynı zamanda ticaret yollarının kavşağında bulunması nedeniyle ekonomik olarak da gelişmeye elverişliydi.

2. Bölgenin Tarihî Arka Planı

• Gaznelilerin ortaya çıktığı bölge, tarih boyunca Kuşanlar, Sâsânîler, Abbâsîler ve Sâmânîler gibi birçok devletin egemenliğinde kalmıştır.

• Gazne ve çevresi, İslamiyet’in yayılma sürecinde askerî üs olarak da kullanılmıştır.

• Sâmânîler döneminde bu bölgeye yerleştirilen Türk komutanlar, zamanla bölgesel güç haline gelmiştir.

3. Etnik ve Kültürel Yapı

• Gaznelilerin kurulduğu coğrafyada Türkler, İranlılar, Araplar ve yerli Hint unsurlar bir arada yaşamaktaydı.

• Bu durum, Gaznelilerin farklı kültürleri sentezleyen bir yapıya sahip olmalarına katkı sağlamıştır.

• Özellikle Türk askeri kültürü ile Fars idari sistemi, Gazneli yönetim anlayışında etkili olmuştur.

Örnek Soru:

Gazneliler Devleti’nin kurulduğu bölgenin stratejik önemi en çok aşağıdakilerden hangisiyle ilgilidir?

A) Tarım arazilerinin verimliliği
B) Bizans ile sınırda yer alması
C) Önemli ticaret ve sefer yolları üzerinde olması
D) Uzak Doğu’ya yakınlığı
E) Hristiyan nüfusun yoğunluğu

Cevap: C

Devletin Adı ve İlk Hükümdarlar

Gazneliler Devleti, adını merkez edindikleri Gazne şehrinden almıştır. Bu ad, zamanla devletin tamamını tanımlayan bir kimlik haline gelmiştir. Devletin kurucu hanedanı, esasen Sâmânîler’in hizmetinde görev yapan Türk kökenli askerî komutanlardan oluşmaktadır. Bu yönüyle Gazneliler, saray içi yükselme yoluyla devlet kurmuş ilk Türk-İslam hanedanlarından biri olarak öne çıkar.

1. Devletin Adı: “Gazneliler”

• “Gazneli” ifadesi, Gazne şehrine nispetle verilmiştir.

• Devlet, zamanla bu adla anılsa da ilk dönemlerde resmî belgelerde “Yeminî Devleti” veya “Sebüktegin Hanedanı” şeklinde de adlandırılmıştır.

2. İlk Hükümdarlar: Türk Komutanlar

• Gaznelilerin kurucu hanedanı, Türk asıllı kölemen askerlerden oluşmuştur.

• Bunlar arasında öne çıkan ilk figür, Alp Tegin’dir. Alp Tegin, Sâmânîler’in önemli kumandanlarından biridir.

3. Alp Tegin (ö. 963)

• Alp Tegin, Sâmânî Sarayı’nda komutanlık yaparken çıkan taht mücadelesi nedeniyle Gazne’ye çekilmiş ve burada bağımsız bir siyasi varlık oluşturmuştur.

• Her ne kadar resmen bir devlet kurmamış olsa da, onun Gazne’de kurduğu yapı, Gazneliler Devleti’nin temelini atmıştır.

4. Bilge Tegin ve Emir Togan Han

• Alp Tegin’in ölümünden sonra yerine Bilge Tegin, ardından Emir Togan Han geçmiş; bu dönemde Gazne, Sâmânîler’e bağlı kalmakla birlikte bağımsız yönetilen bir merkez hâline gelmiştir.

5. Sebüktegin ve Devletin Resmen Kuruluşu

• Gerçek anlamda Gazneliler Devleti’nin kurucusu, Alp Tegin’in haleflerinden olan Sebüktegin olmuştur.

• Onun döneminde Gazne tam anlamıyla bağımsız bir yönetim merkezine dönüşmüş ve Gazneliler Hanedanı resmen teşekkül etmiştir.

Örnek Soru:

Gazneliler Devleti’nin esas kurucusu kabul edilen hükümdar aşağıdakilerden hangisidir?

A) Alp Tegin
B) Bilge Tegin
C) Emir Togan Han
D) Sebüktegin
E) Mahmud

Cevap: D

Sebüktegin (977–997) ve Hanedanın Teşekkülü

Gazneliler Devleti’nin gerçek kurucusu olan Sebüktegin, Alp Tegin’in ardından Gazne valiliğine geçmiş ve burada hem iç düzeni sağlamış hem de devletin temellerini resmen atmıştır. O, sadece başarılı bir komutan değil, aynı zamanda siyasi dehaya sahip bir kurucu lider olarak Gazneliler’i Sâmânî himayesinden çıkararak bağımsız bir hanedan hâline getirmiştir.

1. Sebüktegin’in Kökeni

• Türk asıllı bir gulam (kölemen asker) olan Sebüktegin, Alp Tegin’in hizmetinde yetişmiştir.

• Zekâsı, cesareti ve sadakatiyle kısa sürede öne çıkmış; Alp Tegin’in ölümünden sonra Gazne’de yönetimi üstlenmiştir.

2. Sâmânîlerle İlişkiler

• Sebüktegin ilk yıllarda Sâmânîler’e bağlılığını sürdürmüş, hatta Sâmânî emirleri tarafından resmen Gazne valisi olarak tanınmıştır.

• Ancak zamanla bölgedeki gücünü artırarak Sâmânîler’den fiilen bağımsız hareket etmeye başlamıştır.

3. Bölgeyi Hâkimiyet Altına Alması

• Sebüktegin, Horasan, Belh, Büst ve çevresindeki bölgeleri kontrol altına almıştır.

• Bu süreçte hem yerel beylerle hem de Hindistan’daki Hindu Rajalarla mücadele etmiştir.

• Oğlu Mahmud ile birlikte sınır seferleri düzenleyerek Gazneliler’in topraklarını genişletmiştir.

4. Hanedanın Kurumsallaşması

• Sebüktegin döneminde Gazneliler artık tam anlamıyla bağımsız ve kurumsal bir Türk-İslam devleti hâline gelmiştir.

• Devlet yönetiminde Arap-Fars geleneğiyle Türk töresi birlikte kullanılmıştır.

• Onun ölümünden sonra yerine oğlu Mahmud geçerek Gazneliler’i büyük bir imparatorluk seviyesine çıkaracaktır.

Örnek Soru:

Gazneliler Devleti’nin kurumsal yapıya kavuşup fiilen bağımsız bir hanedan haline gelmesini sağlayan lider kimdir?

A) Alp Tegin
B) Mahmud
C) Togan Han
D) Sebüktegin
E) Ferruhzâd

Cevap: D

Mahmud Dönemi (997–1030)

Sebüktegin’in vefatının ardından tahta geçen oğlu Sultan Mahmud, sadece Gazneliler tarihinin değil, Türk-İslam dünyasının da en önemli hükümdarlarından biridir. Onun döneminde Gazneliler Devleti, en geniş sınırlarına ulaşmış; siyasî, askerî ve kültürel anlamda altın çağını yaşamıştır. Abbâsî halifesi tarafından resmen “Sultan” unvanı verilen ilk Türk hükümdarı da Mahmud olmuştur.

Tahta Çıkışı

• Sebüktegin’in ölümünden sonra, tahta kimin geçeceği konusunda Mahmud ile kardeşi İsmail arasında mücadele yaşanmıştır.

• Mahmud, Gazne’ye yürüyerek kardeşini mağlup etmiş ve 997 yılında tek başına hükümdarlığını ilan etmiştir.

Sâmânîlerle Münasebetler

• Mahmud’un ilk yıllarında Sâmânîler artık çöküş sürecindeydi.

• Mahmud, Sâmânî topraklarının bir kısmını ele geçirerek Horasan, Belh ve çevresini Gaznelilere katmıştır.

• Bu durum, Gazneliler’in hem doğuda hem batıda hızlı büyümesini sağlamıştır.

Sistân’ın Hâkimiyet Altına Alınışı

• Mahmud, Sistan bölgesini itaat altına alarak doğu İran’daki hâkimiyetini güçlendirmiştir.

• Böylece doğudaki siyasi istikrarı sağlamış, Hindistan seferlerine zemin hazırlamıştır.

Hindistan Seferleri (1000–1027)

Sultan Mahmud, Hindistan’a toplamda 17 büyük sefer düzenlemiştir. Bu seferlerin amacı yalnızca ganimet elde etmek değil, İslamiyet’i yaymak ve Hindistan’daki siyasi otoriteyi sarsmaktı.

Öne çıkan seferler:

• Peşaver Seferleri (1001, 1006): İlk Hindu Rajası Ceypal mağlup edilmiştir.

• Multan Seferi (1006, 1010): İslam’dan dönen yöneticilere karşı yapılmıştır.

• Pencab Seferi (1008): Hinduşahî hükümdarı Triloçanapal mağlup edilmiştir.

• Mathura ve Somnath Seferi (1025): Özellikle Somnath Tapınağı’nın fethi, büyük yankı uyandırmıştır. Tapınak yıkılmış, büyük miktarda ganimet Gazne’ye taşınmıştır.

Diğer Fetihler ve Siyasi İlişkiler

• Hârizm’in fethi, Mahmud’un kuzeydeki etkinliğini artırmıştır.

• Gûr, Ziyarîler, Büveyhîler ve Kâkuyîler gibi yerel güçler üzerine seferler yapılmıştır.

• Abbâsî halifesi Kâdir-Billah, Mahmud’a “Yeminü’d-Devle ve Emîrü’l-Müslimîn” unvanlarını vermiştir.

Abbâsîlerle İlişkiler

• Sultan Mahmud, Abbâsî halifesine bağlılığını göstermiş, onun adına hutbe okutmuş ve para bastırmıştır.

• Halifelik makamı, Mahmud’a meşruiyet sağlamış, Mahmud da halifeliğin askerî koruyucusu rolünü üstlenmiştir.

Ölümü

• Sultan Mahmud, 1030 yılında Gazne’de vefat etmiştir.

• Geride güçlü, geniş topraklara sahip ve İslam dünyasında itibarlı bir devlet bırakmıştır.

Örnek Soru:

Aşağıdakilerden hangisi Sultan Mahmud’un Hindistan seferleri ile ilgilidir?

A) İslam dünyasında ilk halife seçimini yapması
B) Triloçanapal ve Somnath tapınağına karşı sefer düzenlemesi
C) Abbâsî Halifesi’ni görevden alması
D) Karahanlılarla müttefik olması
E) Doğu Roma ile barış anlaşması imzalaması

Cevap: B

Mesud Dönemi (1030–1041)

Sultan Mahmud’un ölümünden sonra yerine oğlu Sultan Mesud geçti. Ancak onun dönemi, babasının ihtişamını sürdürememiş; iç karışıklıklar, ordu disiplinsizliği ve dış tehditler Gazneliler’in zayıflamasına yol açmıştır. Özellikle Selçuklularla yaşanan mücadele, bu dönemin en belirleyici gelişmesidir.

Tahta Geçiş

• Mahmud’un iki oğlu, Muhammed ve Mesud, taht için mücadele etmiş; ordu desteğini arkasına alan Mesud, 1030 yılında tahta geçmiştir.

• Ancak bu süreçteki iç karışıklıklar, devletin ilk zayıflama belirtilerini ortaya koymuştur.

Selçuklularla İlişkiler ve Çatışmalar

• Bu dönemin en büyük sorunu, Horasan bölgesine yönelen Oğuz kökenli Selçuklular olmuştur.

• Mesud, önce onları çeşitli bölgelere yönlendirmiş; ancak Selçuklular, devletleşme sürecine girince karşı karşıya gelmişlerdir.

Öne Çıkan Gelişmeler

1. Nesa Savaşı (1035): Gazneli ordusu Selçuklulara yenildi.

2. Serahs Bozgunu (1037): Selçukluların ilerleyişi devam etti.

3. Dandanakan Savaşı (1040): Bu savaş, Gazneliler için bir dönüm noktası olmuştur. Selçuklular, Gazneli ordusunu ağır bir yenilgiye uğratarak Horasan’ı ele geçirmiştir.

Hindistan’a Çekiliş ve Son

• Dandanakan yenilgisinden sonra Mesud, Hindistan’a çekilmiş, burada tahttan indirilmiş ve öldürülmüştür.

• Bu olay, Gazneliler Devleti’nin Türk-İran ekseninden Hindistan eksenine kaymasına neden olmuştur.

Değerlendirme

• Mesud dönemi, Gazneliler için düşüşün başlangıcıdır.

• Devletin doğuda hâlâ güçlü olduğu görülse de İran topraklarındaki hâkimiyet büyük ölçüde yitirilmiştir.

• Selçuklular, bu dönemde büyük bir Türk-İslam gücü hâline gelirken Gazneliler savunmada kalan bir konuma geçmiştir.

Örnek Soru:

Gazneliler ile Selçuklular arasında 1040 yılında yapılan ve Gazneliler’in ağır bir yenilgiye uğradığı savaş aşağıdakilerden hangisidir?

A) Nesa Savaşı
B) Serahs Savaşı
C) Pencap Seferi
D) Dandanakan Savaşı
E) Talas Savaşı

Cevap: D

Sultan Muhammed’in İkinci Saltanatı ve Sultan Mevdûd Dönemi

Dandanakan Savaşı’ndan sonra Gazneliler Devleti’nde istikrarsız bir dönem başlamıştır. Kısa süren iktidarlar, taht mücadeleleri ve merkezî otoritenin zayıflaması, devleti Hindistan eksenine doğru yöneltmiştir. Bu dönem, Sultan Muhammed’in ikinci kez tahta çıkmasıyla başlamış ve ardından Sultan Mevdûd dönemiyle devam etmiştir.

Sultan Muhammed’in İkinci Saltanatı (1041)

• Sultan Mesud’un ölümünden sonra, daha önce tahttan indirilen kardeşi Muhammed ikinci kez tahta çıkmıştır.

• Ancak bu ikinci saltanat kısa sürmüş, aynı yıl Sultan Mevdûd tarafından tahttan indirilmiştir.

Sultan Mevdûd Dönemi (1041–1049)

Sultan Mevdûd, Gazneliler’in yeniden toparlanması için önemli adımlar atsa da bu çabaları sınırlı kalmıştır.

1. Sistân Meselesi

• Mevdûd, babası Mesud’un kaybettiği bölgeleri geri almak istemiş; Sistân’da hâkimiyeti tekrar sağlamıştır.

2. Hindistan’daki Gelişmeler

• Hindistan’daki bazı bölgelerde Gazneli hâkimiyeti sarsılmıştı. Mevdûd bu bölgelerde yeniden nüfuz kurmaya çalışmıştır.

3. Selçuklularla İlişkiler

• Selçuklular artık Horasan’da güçlü bir devlet hâline gelmişti.

• Mevdûd, bu büyük güç karşısında saldırgan değil, savunmacı bir politika benimsemiştir.

4. Ölümü

• Sultan Mevdûd 1049’da ölünce, dört yılda dört sultan değişen bir kargaşa dönemi başlamıştır.

“Dört Yılda Dört Sultan” Dönemi

• Mevdûd’un ardından Gazneliler tahtına kısa süreli olarak Abdürraşîd, Ferruhzâd, İbrahim ve III. Mesud gibi sultanlar geçmiş, devlet istikrarsızlaşmıştır.

• Merkezî otorite zayıflamış, yöneticiler arasında çekişmeler artmış, Gazneliler’in artık bölgesel bir güç hâline dönüştüğü gözlenmiştir.

Örnek Soru:

Aşağıdaki sultanlardan hangisi, Gazneliler’de Mevdûd’un ölümünden sonra gelen “Dört yılda dört sultan” döneminde tahta geçmiştir?

A) Sultan Mahmud
B) Sebüktegin
C) Sultan Ferruhzâd
D) Alparslan
E) Sultan Alp Tigin

Cevap: C

Sultan İbrahim ve III. Mesud Dönemleri: Gaznelilerin Hindistan’a Yönelişi

Sultan Mevdûd’un ölümünden sonra tahtta kısa süreli istikrarsızlıklar yaşanmışsa da, Sultan İbrahim (1059-1099) dönemi, Gazneliler için nispi bir toparlanma süreci olmuştur. Ardından gelen III. Mesud (1099-1115) döneminde ise Gazneliler artık tamamen Hindistan merkezli bir siyaset izlemeye başlamışlardır.

Sultan İbrahim b. Mesud Dönemi (1059–1099)

• Tahta geçtiğinde ülke içinde karışıklıklar vardı. Sultan İbrahim, iç düzeni sağlamak için önemli adımlar attı.

• Gazne merkezli yönetimini pekiştirdi ve Hindistan’a yönelik seferlerle devleti yeniden güçlendirmeye çalıştı.

• Selçuklularla doğrudan büyük bir savaş yaşanmamış, zaman zaman diplomatik ilişkiler kurulmuştur.

• Hindistan’daki bölgelerde kalıcı yönetimler oluşturulmuş, yerel halk üzerinde otorite kurulmuştur.

Sultan III. Mesud Dönemi (1099–1115)

• İbrahim’in ölümünden sonra oğlu III. Mesud tahta çıktı.

• Bu dönemde artık Gazneliler’in faaliyetleri büyük ölçüde Hindistan içlerine kaymıştır.

• Pencab bölgesindeki şehirler, Gazneliler’in yeni yönetim merkezleri hâline gelmiştir.

• Ancak doğuda güçlü rakiplerin ortaya çıkışı, Gazneliler’in genişlemesini engellemiştir.

Siyasi Gelişmeler

• Devlet, Afganistan’dan çok Hindistan’da etkindir.

• Ancak merkezî yönetim gücünü kaybetmeye başlamıştır.

• Eyalet yöneticileri kendi başlarına hareket etmeye başlamıştır.

Sultan Arslanşah ve Behramşah Dönemleri (1116–1157)

• Sultan Arslanşah kısa süre iktidarda kalmış, Behramşah uzun süren bir hükümdarlık yapmıştır.

• Behramşah döneminde Gazneliler, hem içte hem dışta birçok sorunla uğraşmıştır.

• Özellikle Selçuklularla yapılan mücadele, Gazneliler’in gücünü tüketmiştir.

Sultan Husrev Melik ve Gaznelilerin Sonu (1160–1186)

• Gazneliler’in son sultanı Husrev Melik, Hindistan’da hüküm sürmüştür.

• Bu dönemde Gurlular, hızla güçlenmiş ve Gazneliler üzerine yürümüşlerdir.

• 1186 yılında Gurlular, Lahor’u ele geçirerek Gazneliler Devleti’ne son vermiştir.

Değerlendirme

• Sultan İbrahim ve sonrasındaki dönem, Gazneliler’in İran merkezli bir imparatorluktan Hindistan merkezli bir devlete dönüşümünü simgeler.

• Ancak bu dönüşüm, devletin kalıcılığını sağlayamamış, zayıflayan merkezî yapı Gaznelilerin yıkımını hızlandırmıştır.

Örnek Soru:

Aşağıdakilerden hangisi, Gazneliler’in tamamen Hindistan merkezli bir yapıya dönüşmeye başladığı dönemin sultanıdır?

A) Sultan Mahmud
B) Sultan Mesud
C) Sultan İbrahim
D) Sebüktegin
E) Sultan Alp Tigin

Cevap: C

Gazneliler’de Devlet Teşkilatı ve Kültür – Medeniyet

Gazneliler, Türk kökenli bir hanedan olmalarına rağmen, özellikle İran ve Hint coğrafyasında hâkimiyet kurdukları için Fars ve İslam etkileriyle harmanlanmış bir devlet yapısına sahip olmuşlardır. Devlet teşkilatında Abbâsî ve Sâmânî geleneklerinden etkilenmişler; kültür ve medeniyet açısından ise hem Türk hem de İranî unsurları bir arada barındırmışlardır.

1. Devlet Teşkilatı

a) Hükümdar ve Saray

• Gazneliler’de hükümdar, mutlak otorite sahibi idi. Hükümdar unvanları arasında “Sultan” en yaygın olanıdır.

• Saray, sadece yönetim merkezi değil aynı zamanda kültürel faaliyetlerin odağı idi.

b) Saray Görevlileri

• Vezir: En yetkili yardımcı, maliye, yazışmalar ve idareden sorumluydu.

• Hacip: Saray düzenini sağlardı.

• Sipehsalar (Başkomutan): Ordu işlerinden sorumluydu.

c) Merkez ve Eyalet Yönetimi

• Ülke merkezî olarak beyler, valiler ve kadılar aracılığıyla yönetiliyordu.

• Gazneliler, Hint alt kıtasında eyalet sistemi uygulamış, bazı bölgeleri yarı özerk bırakmıştır.

d) Askerî Teşkilat

• Ordu, Türk ve Hintli unsurlardan oluşuyordu.

• Hassa ordusu, padişaha bağlı profesyonel birliklerden meydana gelmekteydi.

• Savaşçı gulam sisteminden gelen askerler önemli yer tutmaktaydı.

2. Kültür ve Medeniyet

a) Edebiyat

• Farsça edebiyat ön plandaydı. Türkçe ise halk arasında yaşatılmıştır.

• Firdevsî, ünlü Şehnâme adlı eserini Gazneli Mahmud’a sunmuştur.

b) Tarih Yazıcılığı

• Gazneliler döneminde tarih yazımı oldukça gelişmişti.

• Beyhakî, “Târîh-i Beyhakî” adlı eseriyle dönemin siyasal gelişmelerini kayda geçmiştir.

c) Mimari

• Gazneli mimarisi, Türk ve İran üsluplarının bir sentezidir.

• Gazne, Büst ve Lahor şehirlerinde birçok saray, cami ve türbe yapılmıştır.

• Özellikle Sultan Mahmud’un türbesi dönemin mimari zevkini yansıtır.

d) Güzel Sanatlar

• Saraylarda minyatür, tezhip, halıcılık gibi sanat dalları desteklenmiştir.

• Musiki, saray kültürünün önemli bir parçası olmuştur.

Değerlendirme

Gazneliler, Orta Asya’dan Hindistan’a kadar geniş bir coğrafyada hüküm sürmüş, Türk-İslam kültürünün yayılmasında etkili olmuşlardır. Devlet yapıları disiplinli, kültürel üretimleri ise zengindir. Ancak coğrafi çeşitlilik ve siyasi istikrarsızlık zamanla Gazneliler’in çöküşünü hazırlamıştır.

Örnek Soru:

Aşağıdaki eser-yazar eşleştirmelerinden hangisi yanlıştır?

A) Şehnâme – Firdevsî
B) Târîh-i Beyhakî – Beyhakî
C) Divân-ı Hikmet – Ahmet Yesevî
D) Kutadgu Bilig – Yusuf Has Hâcib
E) Câmiü’t-Tevârîh – İbn Haldun

Cevap: E
(İbn Haldun’un eseri “Mukaddime”dir. Câmiü’t-Tevârîh, Reşîdüddin Fazlullah’a aittir.)

Gazneliler Ünitesi Testi

1. Hadislerde Türklerin hangi özellikleri ön plana çıkarılmıştır?
A) Cesaret ve savaşçılık
B) Bilgelik ve hikmet
C) Barışçıl yapı
D) Göçebelik

2. Tulunîler hangi bölgede kurulmuştur?
A) Mısır
B) Horasan
C) İran
D) Hindistan

3. İdil Bulgarları hangi hükümdar zamanında İslamiyet’i kabul etmiştir?
A) Almış Han
B) Satuk Buğra Han
C) İbrahim Yınal
D) Bilge Kağan

4. Karahanlılar Devleti’ni kuran temel Türk boyu hangisidir?
A) Karluklar
B) Oğuzlar
C) Kıpçaklar
D) Hunlar

5. Satuk Buğra Han’ın Müslüman olduktan sonraki ismi nedir?
A) Abdülkerim
B) Melikşah
C) Süleyman
D) Baybars

6. Gazneli Mahmud’un Hindistan’a yaptığı seferlerin temel amacı neydi?
A) İslamiyet’i yaymak
B) Ticaret yollarını ele geçirmek
C) Toprak kazanmak
D) Vergi almak

7. Dandanakan Savaşı hangi iki devlet arasında gerçekleşmiştir?
A) Gazneliler – Selçuklular
B) Karahanlılar – Selçuklular
C) Gazneliler – Karahanlılar
D) Selçuklular – Harzemşahlar

8. Gazneliler döneminde tarih yazıcılığı alanında önemli eser veren kişi kimdir?
A) Beyhakî
B) Birunî
C) Firdevsî
D) İbn Haldun

9. Gazneli mimarisinin en önemli merkezlerinden biri aşağıdakilerden hangisidir?
A) Gazne
B) Semerkand
C) Rey
D) Buhara

10. Gazneliler’in sona ermesine neden olan devlet aşağıdakilerden hangisidir?
A) Gurlular
B) Harzemşahlar
C) Timurlular
D) Selçuklular

Cevap Anahtarı:

1. A

2. A

3. A

4. A

5. A

6. A

7. A

8. A

9. A

10. A