Sevgili öğrenciler, bugün Kurtuluş Savaşı’nın önemli dönemeçlerinden biri olan ayrıca KPSS Tarih konusu Amasya Görüşmeleri’ni ele alacağız. Amasya Görüşmeleri, milli mücadele sürecinde İstanbul Hükümeti ile Anadolu’daki Milli Mücadele önderleri arasında yapılan ilk resmi temas olması açısından büyük önem taşır. Bu görüşmeler, 20-22 Ekim 1919 tarihleri arasında gerçekleştirilmiştir.
Amasya Görüşmeleri, 20-22 Ekim 1919 tarihleri arasında Türkiye’nin Amasya şehrinde gerçekleşen önemli bir tarihi olaydır. Bu görüşmeler, Osmanlı Devleti’nin son dönemlerinde, Kurtuluş Savaşı’nın hazırlık aşamalarında önemli bir yer tutar. Görüşmeler, Mustafa Kemal Atatürk liderliğindeki Anadolu ve Rumeli Müdafaa-i Hukuk Cemiyeti ile İstanbul Hükümeti temsilcileri arasında yapılmıştır. Anadolu’da başlayan milli mücadelenin liderleri, İstanbul Hükümeti’ni milli harekete destek vermeye ikna etmeye çalışmıştır. Görüşmelerde İstanbul Hükümeti’ni Temsilci Salih Paşa temsil etmiştir. Amasya Görüşmeleri’nin temel amaçları arasında, milli mücadelenin meşruiyetini ve haklılığını İstanbul Hükümeti’ne kabul ettirmek ve işgallere karşı ortak bir tavır geliştirmek yer alıyordu. Görüşmeler sonucunda taraflar arasında bazı konularda uzlaşma sağlanmıştır, ancak İstanbul Hükümeti’nin kesin bir destek vermemesi nedeniyle beklenen sonuçlar tam olarak elde edilememiştir. Bu görüşmeler, milli mücadelenin siyasi boyutunun güçlenmesine ve Mustafa Kemal Atatürk’ün liderliğindeki hareketin kararlılıkla devam etmesine katkı sağlamıştır. Ayrıca Amasya Görüşmeleri, Sivas Kongresi ve Erzurum Kongresi gibi diğer önemli gelişmelerle birlikte milli mücadelenin dönüm noktalarından biri olarak kabul edilir.
Öncelikle bu görüşmelerin öncesine dair kısa bir özet yapalım. 1919 yılı, Osmanlı Devleti için oldukça karışık bir dönemdir. Mondros Ateşkes Antlaşması sonrası Anadolu’nun birçok bölgesi işgal altına alınmış, halk arasında huzursuzluk artmıştır. Mustafa Kemal Paşa önderliğindeki Anadolu hareketi, bu duruma karşı bir direniş hareketi olarak doğmuş ve hızla güç kazanmıştır. Bu süreçte, Sivas Kongresi’nde alınan kararlar doğrultusunda, Anadolu ve Rumeli Müdafaa-i Hukuk Cemiyeti’nin otoritesi pekişmiş ve Milli Mücadele’nin liderliği netleşmiştir.
Amasya Görüşmeleri’nin gerçekleştirilme sebebi, İstanbul Hükümeti’nin, Anadolu’daki direniş hareketiyle bir uzlaşma zemini arayışıdır. İstanbul Hükümeti, Damat Ferit Paşa’nın istifası sonrası oluşan yeni hükümetle birlikte, Anadolu’daki hareketi meşru bir zemin içinde kontrol altına almak ve ülkenin birliğini sağlamak istemiştir. Bu bağlamda, Bahriye Nazırı Salih Paşa temsilci olarak Amasya’ya gönderilmiştir.
Görüşmelerin yapıldığı Amasya, coğrafi konumu itibarıyla stratejik bir öneme sahiptir. Mustafa Kemal Paşa ve arkadaşları, burada İstanbul Hükümeti temsilcisi Salih Paşa ile bir araya gelerek, Türkiye’nin geleceği üzerine müzakerelerde bulunmuşlardır. Görüşmelerin ana gündem maddelerinden biri, Misak-ı Milli kararlarının İstanbul Hükümeti tarafından kabul edilmesi talebidir. Ayrıca, İstanbul Hükümeti’nin Anadolu’daki milli direnişi tanıması ve bunun siyasi meşruiyet kazanması da önemli konular arasında yer almıştır.
Amasya Görüşmeleri sonucunda, bazı önemli kararlar alınmıştır. Bunlar arasında en dikkat çekici olanı, Meclis-i Mebusan’ın toplanmasına karar verilmesidir. Bu karar, milli iradenin temsilcilerine yeniden söz hakkı verilmesi anlamına gelir ki, bu da milli mücadele açısından bir kazanım olarak değerlendirilebilir. Ayrıca, ülkenin işgaline karşı ortak bir tavır sergilenmesi gerektiği vurgulanmış ve bu doğrultuda İstanbul Hükümeti’nin Anadolu hareketine yönelik tutumunu yumuşatması sağlanmıştır.
Amasya Görüşmeleri, her ne kadar İstanbul Hükümeti ile tam bir uzlaşma sağlanamasa da, milli mücadele için önemli bir diplomatik başarı olarak tarihe geçmiştir. Bu görüşmeler, Anadolu’daki milli hareketin siyasi olarak tanınmasına katkı sağlamış ve Meclis-i Mebusan’ın toplanması yoluyla, milli iradenin tecelli etmesi yolunda önemli bir adım atılmasına vesile olmuştur.
Bu görüşmelerin, Türk milli mücadelesinin seyrini nasıl etkilediğini anlamak için, dönemin siyasi ve sosyal koşullarını iyi kavramanız gerekmektedir. Amasya Görüşmeleri, Milli Mücadele’nin meşru bir zemin üzerinde inşa edilmesinde ve ulusal birlik duygusunun pekiştirilmesinde önemli bir rol oynamıştır.
Amasya Görüşmeleri, Türk tarihinde önemli bir dönüm noktasıdır. Bu görüşmeler sayesinde, Anadolu hareketinin siyasi meşruiyeti güçlenmiş ve milli iradenin temsilcileri ön plana çıkarılmıştır.