Akışkanlar Konu Anlatımı

9. Sınıf Fizik Akışkanlar ünitesi, sıvıların ve gazların davranışlarını anlamamıza yardımcı olur. Akışkanlar, basınç kavramı, sıvıların uyguladığı basınç, atmosfer basıncı, kaldırma kuvveti ve Bernoulli ilkesi gibi temel fiziksel prensipler ele alınır. Günlük yaşantımızda yüzen cisimlerden kan dolaşımına, uçakların uçmasından hava durumu tahminlerine kadar birçok uygulama bu konularla ilişkilidir.

1. Basınç

Konu Anlatımı:
Basınç, bir yüzeye dik olarak uygulanan kuvvetin, o yüzeyin alanına oranıdır.
Formülü: P = F / A

• P: Basınç (Pa), F: Kuvvet (N), A: Yüzey alanı (m²)

Örnek Soru:
Aynı büyüklükte kuvvet uygulandığında, basıncı artırmak için yüzey alanı ne yapılmalıdır?
Cevap: Küçültülmelidir.

2. Sıvılarda Basınç

Konu Anlatımı:
Sıvılar, bulundukları kabın her yönüne basınç uygular. Derinlik arttıkça basınç artar.
Formül: P = h · d · g

• h: Derinlik (m), d: Sıvı yoğunluğu (kg/m³), g: Yerçekimi ivmesi (9,8 m/s²)

Örnek Soru:
Aynı sıvı ile dolu farklı yükseklikteki kaplarda basınç neye bağlıdır?
Cevap: Derinliğe bağlıdır.

3. Açık Hava Basıncı

Konu Anlatımı:
Atmosferdeki gazlar, yeryüzüne ağırlıklarından dolayı bir basınç uygular: Açık hava basıncı

• İlk kez Torricelli tarafından ölçülmüştür (cıvalı barometre).

• Deniz seviyesinde yaklaşık 101.325 Pa (1 atm) olarak kabul edilir.

Örnek Soru:
Açık hava basıncı ilk kez kim tarafından ölçülmüştür?
Cevap: Torricelli

4. Kaldırma Kuvveti

Konu Anlatımı:
Bir cisim sıvı içine batırıldığında yukarı yönlü bir kuvvet hisseder: Kaldırma kuvveti
Formül: F_k = V_b · d_s · g

• V_b: Batan hacim, d_s: Sıvının yoğunluğu, g: Yerçekimi ivmesi

• Cisim sıvıdan hafifse yüzer, ağırsa batar.

Örnek Soru:
Cismin kaldırma kuvveti, hangi büyüklükle doğru orantılıdır?
Cevap: Batan hacim

5. Bernoulli İlkesi

Konu Anlatımı:
Bir akışkanın hızının arttığı yerde basıncı azalır.

• Uçak kanatlarının şekli, sıvı akışı, kan dolaşımı bu ilkeye dayanır.

• Hızlı akan sıvılar düşük basınç oluşturur.

Örnek Soru:
Uçakların kanatlarında Bernoulli ilkesi nasıl çalışır?
Cevap: Üstten hızlı akan hava düşük basınç oluşturur, böylece kaldırma kuvveti doğar.

10 Soruluk Test – Akışkanlar

1. Basınç hangi formülle hesaplanır?
   A) F · A
   B) F / A
   C) A / F
   D) h · d

2. Bir sıvının derinliği arttıkça basıncı nasıl değişir?
   A) Artar
   B) Azalır
   C) Değişmez
   D) Sıvıya bağlıdır

3. Açık hava basıncı neyle ölçülür?
   A) Termometre
   B) Barometre
   C) Ampermetre
   D) Voltmetre

4. Kaldırma kuvveti hangi büyüklüğe bağlı değildir?
   A) Cismin hacmi
   B) Sıvının yoğunluğu
   C) Yerçekimi ivmesi
   D) Cismin rengi

5. Hangi bilim insanı açık hava basıncını ölçmüştür?
   A) Newton
   B) Einstein
   C) Torricelli
   D) Pascal

6. Bir cisim sıvıda tamamen batmışsa kaldırma kuvveti nasıl hesaplanır?
   A) V · d · g
   B) m · g
   C) h · d · g
   D) V / d

7. Aynı yoğunluktaki iki sıvıdan biri daha derinse, hangisinin basıncı fazladır?
   A) Sığ olan
   B) Derin olan
   C) Eşit
   D) Bilinemez

8. Uçakların havalanması hangi ilkeye dayanır?
   A) Arşimet
   B) Bernoulli
   C) Newton
   D) Pascal

9. Aşağıdakilerden hangisi akışkan değildir?
   A) Hava
   B) Su
   C) Demir
   D) Yağ

10. Bernoulli ilkesine göre, akışkanın hızı arttıkça basınç nasıl değişir?
    A) Artar
    B) Sabit kalır
    C) Azalır
    D) Önce artar sonra azalır

Cevap Anahtarı

1. B

2. A

3. B

4. D

5. C

6. A

7. B

8. B

9. C

10. C