5. Sınıf Türkçe 5. Tema: İletişim ve Sosyal İlişkiler Konu Anlatımı ve Örnek Sorular

5. Sınıf Türkçe İletişim ve Sosyal İlişkiler teması, öğrencilerin etkili iletişim becerilerini geliştirmelerini ve sosyal ilişkilerde doğru ifadeleri kullanabilmelerini hedefler. Tema boyunca deyim ve atasözlerinin metinlerdeki işlevi öğrenilir, noktalama işaretlerinin anlam üzerindeki etkisi kavranır. Öğrenciler yazılarına duygu, düşünce ve anlam katabilmek için bu yapıları nasıl kullanacaklarını uygulamalı olarak öğrenirler.

Kazanımlar ve Konu Anlatımları

🔹 1. Deyim ve atasözlerinin metne katkısını belirler.

Açıklama:
Deyim ve atasözleri metni zenginleştirir, anlatımı güçlendirir ve düşünceleri etkili bir biçimde aktarır. Bu ifadelerin kullanımı yazıya hem anlam hem de duygu katar.

Örnekler:

• Deyim: “Can kulağıyla dinlemek” – dikkati anlatır.

• Atasözü: “Azıcık aşım, kaygısız başım” – sade yaşamanın huzurunu anlatır.

Uygulama:

“Annem çok kızmıştı ama ben durumu can kulağıyla dinledim.”
→ Deyim, durumu dikkatle takip ettiğini ifade eder.

🔹 2. Büyük harfleri ve noktalama işaretlerini uygun yerlerde kullanır (virgül).

Açıklama:
Virgül (,); eş görevli kelimeleri ayırmak, ara sözleri belirtmek veya anlam karışıklığını önlemek için kullanılır.

Örnekler:

• Elma, armut, muz ve portakal aldım.

• Bu iş, sanıldığı kadar kolay değildi.

🔹 3. Büyük harfleri ve noktalama işaretlerini uygun yerlerde kullanır (iki nokta).

Açıklama:
İki nokta (:) açıklama yapılacaksa, örnekler sıralanacaksa veya alıntıdan önce kullanılır.

Örnekler:

• Şunları aldı: kalem, defter, silgi.

• Atatürk şöyle demiştir: “Yurtta sulh, cihanda sulh.”

🔹 4. Büyük harfleri ve noktalama işaretlerini uygun yerlerde kullanır (soru işareti).

Açıklama:
Soru işareti (?), soru anlamı taşıyan cümlelerin sonuna konur.

Örnekler:

• Ne zaman geliyorsun?

• Bu kitabı kim yazdı?

🔹 5. Büyük harfleri ve noktalama işaretlerini uygun yerlerde kullanır.

Açıklama:
Tüm yazılı anlatımlarda; cümle başı, özel isimler, resmi unvanlar büyük harfle başlar. Noktalama işaretleri cümle anlamını şekillendirir.

Örnek:

“Ayşe, okuldan sonra kütüphaneye gitti.”
→ Özel isim ve cümle başı büyük harfle başlamış, virgül doğru kullanılmıştır.

Örnek Sorular (Çözümlü)

1. “Ayşe, Ali, Zeynep ve Mehmet parka gitti.” cümlesinde kullanılan noktalama işareti nedir?
A) İki nokta
B) Soru işareti
C) Virgül
D) Nokta

✅ Doğru Cevap: C
Açıklama: Virgül, eş görevli kelimeleri ayırmak için kullanılmıştır.

2. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde iki nokta (:) uygun şekilde kullanılmıştır?
A) Öğretmen, “Ders bitti” dedi.
B) En sevdiğim renkler: mavi, yeşil, kırmızı.
C) Hadi bakalım: gidelim.
D) Bu kitabı: çok beğendim.

✅ Doğru Cevap: B
Açıklama: İki nokta, örnekler sıralanacaksa doğru kullanılır.

3. “Can kulağıyla dinlemek” ifadesi metne ne katar?
A) Sadece bilgi verir
B) Duyguyu güçlendirir ve anlamı pekiştirir
C) Soru anlamı katar
D) Zıtlık oluşturur

✅ Doğru Cevap: B
Açıklama: Deyim, anlatımı güçlendirir, anlamı kuvvetlendirir.

**4. Aşağıdaki cümlelerden hangisi soru cümlesidir?
A) Onu çok özledim.
B) Yarın okula gelecek misin?
C) Tatilde kitap okuyacağım.
D) Her şey hazırdı.

✅ Doğru Cevap: B
Açıklama: Cümle soru anlamı taşıyor, sonunda da soru işareti var.

5. Aşağıdaki cümlelerden hangisinde hem deyim hem noktalama hatası yoktur?
A) Onu görünce dili tutuldu?
B) Kardeşim yola koyuldu: çok mutluydu.
C) Sonunda ipleri kopardı.
D) Bu işte bir iş var dedi.

✅ Doğru Cevap: C
Açıklama: “İpleri kopardı” deyimi doğru kullanılmış, noktalama hatası yoktur.

5. Sınıf Türkçe – İletişim ve Sosyal İlişkiler Teması 10 Soruluk Test

1. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde virgül doğru şekilde kullanılmıştır?
A) Elma armut muz portakal aldım.
B) Elma, armut, muz ve portakal aldım.
C) Elma armut, muz portakal, aldım.
D) Elma armut, muz, portakal aldım.

2. Aşağıdakilerden hangisi iki nokta (:) gerektiren bir cümledir?
A) Okula gittim, ders çalıştım.
B) Bu sabah kalktım: dışarı çıktım.
C) Alışveriş listem: süt, ekmek, yumurta.
D) Kitabını okudum: çok beğendim.

3. “Neden bu kadar sessizsin?” cümlesinde hangi noktalama işareti kullanılmıştır?
A) Nokta
B) Soru işareti
C) Ünlem
D) Virgül

4. Aşağıdaki deyimlerden hangisi duygu ifade eder?
A) Elini cebine atmak
B) Burnundan solumak
C) Ayaklarını uzatmak
D) Yolda kalmak

5. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde atasözü kullanılmıştır?
A) Babam bana çok kızdı.
B) Elini taşın altına koydu.
C) Ayağını yorganına göre uzat.
D) Tabağındaki yemeği bitir.

6. “Mehmet şöyle dedi: ‘Artık büyüdüm.’” cümlesinde iki nokta ne işe yaramıştır?
A) Açıklama yapmak için
B) Alıntıdan önce
C) Sıralama için
D) Deyim belirtmek için

7. Aşağıdakilerden hangisi soru cümlesidir?
A) Bu sabah geç kaldım.
B) Kitabını geri getirdi.
C) Ne zaman geldin?
D) Kalem kutusunu aldı.

8. “Sınıf sessizdi, çünkü öğretmen içeri girmişti.” cümlesinde hangi bağlaç anlamı vardır?
A) Koşul
B) Amaç
C) Neden
D) Zıtlık

9. Aşağıdaki deyimlerden hangisinin anlamı “kızgınlık” içerir?
A) Göze girmek
B) Burnundan solumak
C) Gözünü dört açmak
D) Kulağını tıkamak

10. “Can kulağıyla dinlemek” deyimi hangi durumu anlatır?
A) Korkuyla dinlemek
B) Anlamadan dinlemek
C) Dikkatle ve özenle dinlemek
D) Sessizce düşünmek

Cevap Anahtarı

1. B

2. C

3. B

4. B

5. C

6. B

7. C

8. C

9. B

10. C