Bu etkinlik dosyası, 8. sınıf Türkçe dersinde “Sözcükler Arası Anlam İlişkileri” konusunu pekiştirmeye yönelik olarak hazırlanmıştır. Sözcükler Arası Anlam İlişkileri Etkinlikleri çalışma kağıdımızda öğrencilerin eş anlam, zıt anlam, eş sesli, genel-özel, nitel-nicel anlam, yansıma sözcükler, pekiştirme ve ikilemeler gibi sözcükler arası anlam ilişkilerini tanıması ve ayırt edebilmesi hedeflenmektedir. Etkinlikler yazdırılabilir formatta olup sınıf içi kullanıma uygundur.
Sözcükler Arası Anlam İlişkileri Etkinlikleri
📌 Etkinlik 1: Eş Anlam – Zıt Anlam
Aşağıdaki sözcüklerin yanına, onlarla eş anlamlısını (E) ve zıt anlamlısını (Z) yazınız.
| Sözcük | Eş Anlam (E) | Zıt Anlam (Z) |
|---|---|---|
| 1. Mutlu | Mesut | Üzgün |
| 2. Zengin | Varlıklı | Fakir |
| 3. Hızlı | Çabuk | Yavaş |
| 4. Küçük | Ufak | Büyük |
| 5. Akıllı | Zeki | Aptal |
📌 Etkinlik 2: Eş Sesli (Sesteş) Sözcükler
Aşağıdaki cümlelerde altı çizili sözcüklerin hangi anlamda kullanıldığını yazınız.
- Bu sabah çok aç kalktım. → Karnı tok olmayan, yemek yememiş kişi (gerçek anlam)
- Bu konu beni hiç açmadı. → İlgi çekmemek, etkileyici olmamak (mecaz anlam)
- Oyun bitince herkes yerine döndü. → Oturulan alan (somut anlam)
- Kahvaltıda yer bulamadım. → Boş alan, oturacak alan (gerçek anlam)
- Tatilde denize göz attı. → Kısaca bakmak (mecaz anlam)
📌 Etkinlik 3: Genel – Özel Anlam
Aşağıdaki sözcük çiftlerinden hangisi genel, hangisi özel anlamlıdır? “G” ve “Ö” ile belirtiniz.
| Sözcük Çifti | Genel (G) | Özel (Ö) |
| 1. Hayvan – Kedi | Hayvan (G) | Kedi (Ö) |
| 2. Şehir – İzmir | Şehir (G) | İzmir (Ö) |
| 3. Ağaç – Meşe | Ağaç (G) | Meşe (Ö) |
| 4. Meyve – Elma | Meyve (G) | Elma (Ö) |
| 5. Spor – Futbol | Spor (G) | Futbol (Ö) |
📌 Etkinlik 4: Nitel – Nicel Anlam
Cümlelerdeki altı çizili sözcükleri inceleyiniz. Hangi sözcükler nitel (nitelik bildirir), hangileri nicel (sayısal/miktar bildirir)? “Nitel” ve “Nicel” yazarak belirtiniz.
- Bu elbise çok güzel. → Nitel
- Sınıfta 20 öğrenci vardı. → Nicel
- Bu sabah fazla yorgun hissediyordu. → Nitel
- Elinde iki kalem bulunuyordu. → Nicel
- Film oldukça etkileyiciydi. → Nitel
📌 Etkinlik 5: Yansıma Sözcükler
Aşağıdaki yansıma sözcükleri kullanarak birer cümle oluşturunuz.
- Şangırtı → Mutfaktan bir şangırtı sesi geldi, hepimiz korktuk.
- Pat! → Kapı bir anda pat! diye kapandı.
- Tıkırtı → Gece boyunca tavandan tıkırtı sesleri geliyordu.
- Cızlıltı → Tavadaki yağın içindeki patateslerden cızlıltı yükseldi.
- Homurdanma → Öğrenciler sınav haberini duyunca homurdanmaya başladı.