TYT Coğrafya Göç Konu Anlatımı
Göç, insanların ekonomik, sosyal, siyasal veya doğal nedenlerle yaşadıkları yerleri terk edip başka bir bölgeye taşınmalarıdır. Göç hareketleri, toplumların nüfus yapısını, ekonomik gelişimini ve kültürel yapısını etkileyen önemli bir olgudur.
Bu ünitede, göç türleri, göçün nedenleri ve sonuçları ile Türkiye’de ve dünyadaki göç hareketleri detaylı bir şekilde ele alınacaktır.
📌 Göç, nüfusun zaman içinde yer değiştirmesi sürecidir ve birçok faktöre bağlı olarak gerçekleşir.
📌 İç ve dış göçler, bir ülkenin ekonomik ve sosyal yapısını etkileyebilir.
📌 Göç hareketleri tarih boyunca devam etmiş ve günümüzde de önemli bir konu olmaya devam etmektedir.
Bu ünitede aşağıdaki konular ele alınacaktır:
- Göç Türleri
- Göçün Nedenleri ve Sonuçları
- Türkiye’de Göç Hareketleri
- Dünya’da Göç Hareketleri ve Günümüz Göç Sorunları
GÖÇ TÜRLERİ
📌 Göçler, süresine, mesafesine ve sebebine göre farklı sınıflara ayrılır.
2.1. Süresine Göre Göçler
✅ Geçici Göç: Mevsimlik işçi göçü, turizm göçleri.
✅ Sürekli Göç: Bir bölgeden başka bir bölgeye kalıcı yerleşme.
📌 Örnek:
- Mevsimlik tarım işçilerinin Güneydoğu Anadolu’dan Akdeniz ve Ege’ye göç etmesi.
- Kırsaldan kente yapılan kalıcı göçler.
2.2. Mesafesine Göre Göçler
✅ İç Göç: Ülke sınırları içinde yapılan göçlerdir.
✅ Dış Göç: Ülkeler arasındaki nüfus hareketleridir.
📌 Örnek:
- Türkiye’de Doğu Anadolu’dan Batı Anadolu’ya göçler (İç Göç).
- Suriye’den Avrupa ülkelerine mülteci göçleri (Dış Göç).
2.3. Sebebine Göre Göçler
✅ Ekonomik Göçler: İş ve geçim kaynakları nedeniyle yapılan göçler.
✅ Siyasi Göçler: Savaş, iç karışıklık, baskı nedeniyle yapılan göçler.
✅ Doğal Afet Göçleri: Deprem, kuraklık, sel gibi afetlerden kaynaklanan göçler.
✅ Sosyal Göçler: Eğitim, sağlık hizmetleri, kültürel nedenlerle yapılan göçler.
📌 Örnek:
- 1960’larda Türkiye’den Almanya’ya işçi göçü (Ekonomik Göç).
- Savaş nedeniyle Suriye’den Türkiye’ye mülteci göçü (Siyasi Göç).
GÖÇÜN NEDENLERİ VE SONUÇLARI
📌 Göç hareketlerinin ortaya çıkmasında itici ve çekici faktörler etkilidir.
3.1. Göçün Nedenleri
✅ İtici Faktörler:
- İşsizlik ve ekonomik zorluklar.
- Savaşlar ve siyasi baskılar.
- Doğal afetler (Deprem, kuraklık, sel).
- Eğitim ve sağlık hizmetlerinin yetersizliği.
✅ Çekici Faktörler:
- İş olanaklarının fazlalığı.
- Daha iyi yaşam koşulları.
- Güvenli ortam ve sosyal refah.
- Eğitim ve sağlık olanaklarının gelişmiş olması.
📌 Örnek:
- Kırsal alanlarda tarımın makinleşmesi nedeniyle köylerden kentlere göçler artmıştır.
- ABD ve Avrupa ülkeleri, ekonomik fırsatlar nedeniyle göç alan ülkelerdir.
3.2. Göçün Sonuçları
📌 Göç, hem göç alan hem de göç veren bölgeleri ekonomik, sosyal ve kültürel açıdan etkiler.
✅ Olumlu Sonuçlar:
- İş gücü ihtiyacının karşılanması.
- Kültürel çeşitliliğin artması.
- Ekonomik büyümenin desteklenmesi.
✅ Olumsuz Sonuçlar:
- Kentlerde çarpık kentleşme ve altyapı sorunları.
- Göç veren bölgelerde nüfusun azalması.
- İşsizlik ve ekonomik eşitsizliklerin artması.
📌 Örnek:
- İstanbul gibi büyük şehirlerde göç nedeniyle gecekondu bölgeleri oluşmuştur.
- Göç veren Doğu Anadolu’da nüfus azalmış, hizmet sektörü zayıflamıştır.
TÜRKİYE’DE GÖÇ HAREKETLERİ
📌 Türkiye, hem iç hem de dış göçlerden etkilenen bir ülkedir.
4.1. Türkiye’de İç Göçler
✅ Köyden kente göç:
- 1950’lerden sonra sanayileşme ve tarımda makinleşmeyle hızlanmıştır.
- İstanbul, Ankara, İzmir gibi büyük şehirler yoğun göç almıştır.
✅ Mevsimlik işçi göçü:
- Tarım ve turizm sektöründe mevsimlik işçilerin yer değiştirmesi.
✅ Kentsel göç:
- Kent içindeki yerleşim değişiklikleri (gecekondulaşma, kentsel dönüşüm).
📌 Örnek:
- Güneydoğu Anadolu’dan Marmara ve Ege’ye yoğun iç göç yaşanmaktadır.
4.2. Türkiye’de Dış Göçler
✅ Türkiye’den dış göçler:
- 1960’larda Avrupa’ya işçi göçü (Almanya, Fransa, Hollanda).
- 1980’lerden sonra beyin göçü (bilim insanları ve mühendislerin yurtdışına gitmesi).
✅ Türkiye’ye dış göçler:
- Suriye’den mülteci göçü.
- Orta Asya ve Balkanlardan Türkiye’ye iş gücü göçü.
📌 Örnek:
- Türkiye, 2011’den sonra Suriye’den yoğun mülteci göçü almıştır.
- Türk işçileri 1960’lardan itibaren Almanya ve Avrupa’ya göç etmiştir.
DÜNYA’DA GÖÇ HAREKETLERİ VE GÜNÜMÜZ GÖÇ SORUNLARI
📌 Dünya genelinde göç hareketleri ekonomik, siyasi ve çevresel faktörlere bağlı olarak devam etmektedir.
✅ Büyük Göç Hareketleri:
- ABD’ye Güney Amerika ve Asya’dan göçler.
- Avrupa’ya Afrika ve Orta Doğu’dan mülteci göçleri.
- Çin’de kırsaldan kentlere yoğun göç hareketleri.
✅ Göç Krizleri:
- Suriye İç Savaşı’ndan kaynaklanan mülteci krizi.
- İklim değişikliğine bağlı çevresel göçler.
- Afrika’dan Avrupa’ya göç yollarındaki kaçak göç sorunu.
📌 Örnek:
- ABD ve Avrupa, göçmen politikalarını sıkılaştırmaktadır.
- Bangladeş gibi ülkelerde iklim göçleri artmaktadır.
SONUÇ VE ÖZET
📌 Göç, nüfus hareketlerinin önemli bir parçasıdır ve ekonomik, sosyal ve politik sonuçları vardır.
✅ Göçler, itici ve çekici faktörlere bağlı olarak gerçekleşir.
✅ Türkiye’de sanayileşme ve işsizlik iç göçleri artırmıştır.
✅ Günümüzde mülteci ve çevresel göçler önemli bir sorundur.
Göç Ünitesi 10 Soruluk Test
1. Aşağıdakilerden hangisi göçü oluşturan “itici faktörler” arasında yer alır?
a) İş olanaklarının fazlalığı
b) Güvenlik ve huzurlu yaşam
c) Siyasi baskılar ve savaşlar
d) Gelişmiş sağlık ve eğitim olanakları
e) Kültürel çeşitliliğin artması
2. Aşağıdakilerden hangisi dış göçlere örnek olarak gösterilebilir?
a) Karadeniz Bölgesi’nden Ege Bölgesi’ne işçi göçü
b) Güneydoğu Anadolu’dan İstanbul’a göç
c) Almanya’ya Türk işçi göçü
d) Doğu Anadolu’dan İç Anadolu’ya göç
e) Yaz tatilinde kıyı bölgelerine geçici göç
3. İç göçlerin en fazla yaşandığı ülkelerde aşağıdakilerden hangisinin görülmesi beklenmez?
a) Sanayileşmenin hızlanması
b) Büyük şehirlerde nüfus artışı
c) Kentleşme oranının yükselmesi
d) Kırsal alanlarda nüfusun artması
e) Tarım sektöründe çalışan sayısının azalması
4. Türkiye’de kırsal alanlardan kentlere doğru yaşanan göçlerin en önemli sebebi aşağıdakilerden hangisidir?
a) Deprem riski
b) Turizm faaliyetlerinin artması
c) Tarımda makineleşme ve işsizlik
d) İklim değişikliği
e) Üniversite eğitimine ulaşım kolaylığı
5. 1960’lı yıllarda Türkiye’den Avrupa ülkelerine yönelik yaşanan göçlerin temel nedeni aşağıdakilerden hangisidir?
a) Tarım alanlarının azalması
b) Avrupa’da sanayinin iş gücüne ihtiyaç duyması
c) Türkiye’de eğitim seviyesinin düşük olması
d) Avrupa’daki siyasi karışıklıklar
e) Türkiye’de savaş yaşanması
6. Aşağıdakilerden hangisi göçün göç alan bölgedeki olumsuz etkilerinden biridir?
a) Nüfusun yaşlanması
b) Çalışan nüfusun azalması
c) Gecekondulaşma ve altyapı sorunları
d) Tarımsal üretimin artması
e) Kırsal alanlarda ekonomik faaliyetlerin gelişmesi
7. Aşağıdaki ülkelerden hangisi göç veren ülkeler arasında yer alır?
a) Almanya
b) Japonya
c) Amerika Birleşik Devletleri
d) Hindistan
e) Kanada
8. Göç sonucunda göç veren bölgelerde aşağıdaki durumlardan hangisi yaşanmaz?
a) Nüfusun azalması
b) İş gücünün azalması
c) Altyapı sorunlarının artması
d) Tarımsal üretimin azalması
e) Ekonomik faaliyetlerin gerilemesi
9. Günümüzde mülteci krizlerinin en önemli sebeplerinden biri aşağıdakilerden hangisidir?
a) Sanayileşmenin hızlanması
b) Küresel ısınmanın etkileri
c) Turizmin gelişmesi
d) Ülkeler arası ticaretin artması
e) Savaş ve iç karışıklıklar
10. Türkiye’ye en fazla göç eden yabancı nüfusun kaynağı olan ülke aşağıdakilerden hangisidir?
a) Almanya
b) Afganistan
c) Suriye
d) Irak
e) Yunanistan
CEVAP ANAHTARI
- c) Siyasi baskılar ve savaşlar
- c) Almanya’ya Türk işçi göçü
- d) Kırsal alanlarda nüfusun artması
- c) Tarımda makineleşme ve işsizlik
- b) Avrupa’da sanayinin iş gücüne ihtiyaç duyması
- c) Gecekondulaşma ve altyapı sorunları
- d) Hindistan
- c) Altyapı sorunlarının artması
- e) Savaş ve iç karışıklıklar
- c) Suriye