Çekim Ekleri Konu Anlatımı ve Örnek Sorular

Türkçe dil bilgisi konuları, hem TYT Türkçe hem de KPSS Türkçe sınavlarında önemli bir yer tutar. Bu sınavlarda adayların dilin yapısal özelliklerini kavramaları ve bu bilgileri uygulayabilmeleri beklenir. Yapı Bilgisi ünitesi, Türkçenin dil yapısını anlamak açısından oldukça önemlidir. Bu ünitenin bir alt başlığı olan “Çekim Ekleri“, kelimelerin cümle içerisinde farklı görevler üstlenmesini sağlar ve dilin işlevselliğini artırır. Çekim Ekleri Konu Anlatımı, isim ve fiil kökleriyle birleşerek kelimelerin anlamını ve cümle içerisindeki işlevini belirler. “Yapı Bilgisi” ünitesinin bu önemli alt başlığı, gerek sınavlarda gerekse günlük Türkçe kullanımında dil becerilerinin geliştirilmesi açısından büyük önem taşır.

Çekim Ekleri Konu Anlatımı

Çekim ekleri, kelimelerin anlamını değiştirmeden, cümle içerisindeki görevlerini belirleyen eklerdir. Türkçede çekim ekleri, isim çekim ekleri ve fiil çekim ekleri olmak üzere iki ana grupta incelenir.

1. İsim Çekim Ekleri:

• Hal Ekleri (Durum Ekleri): İsimlerin cümle içinde farklı görevler üstlenmesine olanak sağlar. Örnekler:
  • Yalın Hal (ek almaz): “ev”
  • İyelik Hali: “evin”
  • İlgeç Hali: “evde”
  • Yönelme Hali: “eve”
  • Çıkma Hali: “evden”
  • Belirtme Hali: “evi”
• Çoğul Eki: İsimlere “-ler” veya “-lar” eklenerek çoğul yapılır: “evler”, “kitaplar”.
• İyelik Ekleri: Bir ismin kime veya neye ait olduğunu belirtir. Örnek: “kitabım”, “arabanız”.

2. Fiil Çekim Ekleri:

• Kip Ekleri: Fiilin zamanını ve kipini belirler:
  • Geniş Zaman: “-ar/-er” (gelir)
  • Geçmiş Zaman: “-di” (geldi)
  • Şimdiki Zaman: “-iyor” (geliyor)
  • Gelecek Zaman: “-ecek” (gelecek)
• Şahıs Ekleri: Fiilin hangi kişiyle çekimlendiğini gösterir:
  • 1. Tekil Şahıs: “-im” (gelirim)
  • 2. Tekil Şahıs: “-sin” (gelirsin)
  • 3. Tekil Şahıs ek almaz: “gelir”

Çekim ekleri, kelimelerin anlamını değiştirmediği için türetme eklerinden farklıdır. Türetme ekleri, kelimelerin köklerine eklenerek yeni anlamlar oluştururken, çekim ekleri kelimenin cümledeki işlevini düzenler.

Örnek Sorular

1. Aşağıdaki cümlede hangi kelime çekim eki almıştır?
   • “Ali, dün akşam sinemaya gitti.”
     A) Ali
     B) dün
     C) sinemaya
     D) gitti
     Doğru cevap: C) sinemaya
2. “Kitaplarımızı masanın üzerine bıraktık.” cümlesindeki “kitaplarımızı” kelimesinde kaç tane çekim eki vardır?
   A) 1
   B) 2
   C) 3
   D) 4
   Doğru cevap: B) 2
3. Aşağıdaki fiillerden hangisi şahıs eki almıştır?
   • A) yazmak
   • B) yazıyorsun
   • C) yazdı
   • D) yazar
     Doğru cevap: B) yazıyorsun