AYT Fizik Atışlar Konu Anlatımı ve Örnek Sorular

Fizikte cisimlerin düşey ya da eğik doğrultuda hareketiyle ilgilenen atışlar konusu, serbest düşme, yatay atış ve eğik atış gibi farklı hareket türlerini içerir. Bu hareketler; konum, hız, zaman ve ivme arasındaki ilişkiyi kullanarak analiz edilir. TYT’de temelleri atılan bu kavramlar, AYT düzeyinde daha fazla matematiksel işlem ve grafik yorumlamayla karşımıza çıkar. Özellikle sürtünmesiz ortam varsayımı ile ideal atış hareketleri incelenir.

 

📌 Konu Anlatımı

✔️ Serbest Düşme

• Yalnızca yerçekimi etkisiyle aşağıya doğru gerçekleşen harekettir.

• İlk hızı:

• İvme:

• Formüller:
  

 

✔️ Yukarı Atış

• Cisim yukarı doğru ilk hızla fırlatılır ve yerçekimi nedeniyle yavaşlayarak durur, ardından geri düşer.

• İvme: Aşağı yönlü g

• En yüksek noktada:
  v=0

• Çıkış süresi = İniş süresi

• Toplam süre:
  ​​

• Maksimum yükseklik:
  ​​

 

✔️ Yatay Atış

• Cisim yatay doğrultuda ilk hızla atılırken, aynı anda dikey doğrultuda serbest düşme yapar.

• Yatay hız sabittir, dikeyde ivme g’dir.

• Dikey hareket:
  

• Yatay yer değiştirme:
  

 

✔️ Eğik Atış

• Cisim bir açıyla yukarı doğru fırlatılır.

• Hareket x (yatay) ve y (dikey) bileşenlerine ayrılır.

• İlk hızın bileşenleri:

  

 

 

🎯 Örnek Soru

Soru: 20 m/s hızla yukarı doğru fırlatılan bir cisim kaç saniyede yere döner? (g = 10 m/s²)

Çözüm:

 

 

AYT Fizik – Atışlar Testi (10 Soru)

1. Serbest düşme hareketi yapan bir cisim, 2 saniyede kaç metre düşer? (g = 10 m/s²)
A) 10
B) 20
C) 30
D) 40
E) 50

2. 30 m/s hızla yukarı fırlatılan bir cisim en yüksek noktaya kaç saniyede ulaşır? (g = 10 m/s²)
A) 2
B) 3
C) 4
D) 5
E) 6

3. En yüksek noktada cisme etki eden hız vektörü nasıldır?
A) Hem yatay hem dikey hız sıfırdır
B) Yalnız yatay hız sıfırdır
C) Yalnız dikey hız sıfırdır
D) Hız maksimumdur
E) Toplam hız sıfırdır

4. Serbest düşme yapan bir cismin yere çarpma anındaki hızı aşağıdakilerden hangisiyle bulunur?

 

5. Yatay atış yapan bir cismin yatay hareketinde ivme nasıldır?
A) g kadar yukarı
B) g kadar aşağı
C) Sıfır
D) Hız kadar
E) Sabit

6. 20 m/s hızla yatay atılan bir cisim 5 saniyede kaç metre yol alır?
A) 20
B) 40
C) 60
D) 80
E) 100

7. 25 m/s hızla 53° açıyla fırlatılan bir cismin maksimum yüksekliğini bulmak için hangi bileşen kullanılır?

 

8. Eğik atışta uçuş süresi en çok hangi değişkenle doğrudan ilişkilidir?
A) Yatay hız
B) Dikey hız
C) Toplam hız
D) Kütle
E) Menzil

9. Bir cisim yere 4 saniyede düşüyorsa, bu sürede geçtiği yükseklik kaç m’dir? (g = 10 m/s²)
A) 20
B) 40
C) 80
D) 100
E) 160

10. Aşağıdakilerden hangisi sadece serbest düşmeye özgü bir durumdur?
A) İvmenin sıfır olması
B) Sürtünmenin etkisi
C) Başlangıç hızının sıfır olması
D) Yatay hızın korunması
E) Dikey hızın artması

 

Cevap Anahtarı

1. D

2. B

3. C

4. A

5. C

6. E

7. B

8. B

9. E

10. C