8. Sınıf Noktalama İşaretleri Konu Anlatımı

Noktalama işaretleri, yazılı anlatımda duygu ve düşünceleri doğru bir şekilde ifade etmek için kullanılan işaretlerdir. Noktalama işaretlerinin eksik veya yanlış kullanılması, anlatımda anlam kaymalarına ve yanlış anlaşılmalara yol açabilir. Bu ünitede, nokta, virgül, noktalı virgül, iki nokta, üç nokta, soru işareti, ünlem işareti ve diğer noktalama işaretleri ele alınacaktır.

 

1. Nokta (.)

• Cümlenin sonuna konur.
  Örnek: Bugün hava çok güzeldi.
• Kısaltmalarda kullanılır.
  Örnek: Dr., Prof., vb., vs.
• Sayılarda sıra bildirmek için kullanılır.
  Örnek: 2. sınıf, 5. kat

2. Virgül (,)

• Sıralı kelimeleri veya kelime gruplarını ayırmak için kullanılır.
  Örnek: Elma, armut, muz ve çilek aldım.
• Uzun cümlelerde anlam karışıklığını önlemek için kullanılır.
  Örnek: Kitabı bitirince, özet çıkarıp öğretmene vereceğim.

3. Noktalı Virgül (;)

• Cümle içinde virgülle ayrılmış öğeleri ayırmak için kullanılır.
  Örnek: Ankara, Türkiye’nin başkenti; İstanbul, en büyük şehridir.

4. İki Nokta (:)

• Açıklama yapılacak cümlenin sonunda kullanılır.
  Örnek: Şunları almayı unutma: ekmek, süt ve yumurta.

5. Üç Nokta (…)

• Tamamlanmamış cümlelerin sonunda kullanılır.
  Örnek: Seni o kadar çok özledim ki…

6. Soru İşareti (?)

• Soru cümlelerinin sonunda kullanılır.
  Örnek: Bugün okula gittin mi?

7. Ünlem İşareti (!)

• Duygu ve heyecan bildiren cümlelerin sonunda kullanılır.
  Örnek: Ne güzel bir gün!

8. Kısa Çizgi (–)

• Kelime bölünmelerinde kullanılır.
  Örnek: Bil-gisayar, kar-deş

9. Uzun Çizgi (—)

• Konuşma metinlerinde konuşan kişiyi belirtmek için kullanılır.
  Örnek:
  — Nereye gidiyorsun?
  — Markete gidiyorum.

10. Eğik Çizgi (/)

• Alternatifleri göstermek için kullanılır.
  Örnek: Türkçe/İngilizce ders kitabı

11. Tırnak İşareti (“ ”)

• Alıntıları göstermek için kullanılır.
  Örnek: Atatürk, “Yurtta sulh, cihanda sulh.” demiştir.

12. Yay Ayraç ( )

• Ek açıklamalar yapmak için kullanılır.
  Örnek: Ahmet Haşim (1884-1933) önemli bir şairdir.

13. Köşeli Ayraç ([ ])

• Ayraç içindeki bilgileri belirtmek için kullanılır.
  Örnek: [Gülerek:] Bunu daha önce duymuştum.

14. Kesme İşareti (’)

• Özel isimlere gelen ekleri ayırmak için kullanılır.
  Örnek: Ankara’dan, Türkiye’yi

Noktalama İşaretleri Testi

1. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde noktanın kullanımıyla ilgili bir hata vardır?
   A) Bugün hava çok güzel.
   B) Saat 14.30’da buluşalım.
   C) Ankara Türkiye’nin başkentidir
   D) Dr. Ahmet Bey’i tanıyor musunuz?
2. Virgül hangi amaçla kullanılır?
   A) Cümle sonuna konur.
   B) Cümlede sıralı öğeleri ayırır.
   C) Cümlede soru ifadesi oluşturur.
   D) Ünlem bildiren kelimelerden sonra gelir.
3. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde noktalı virgül (;) doğru kullanılmıştır?
   A) İstanbul, büyük bir şehir; ve çok kalabalıktır.
   B) Sınav çok zordu; ama başardım.
   C) Bugün matematik; fen; ve Türkçe dersleri var.
   D) Öğretmen; konuyu anlattı, sonra sınav yaptı.
4. Aşağıdaki cümlelerden hangisinde kesme işareti doğru kullanılmıştır?
   A) Türkiye’nin başkenti Ankara’dır.
   B) Okulun kantini’nden su aldım.
   C) Kitabı Hasan’a ver’di.
   D) 1980’lı yıllar çok hareketli geçti.
5. Tırnak işareti hangi durumda kullanılır?
   A) Tarih yazarken
   B) Soru cümlelerinde
   C) Alıntı yapılan cümleleri belirtmek için
   D) Kesinlik bildiren ifadeleri vurgulamak için

Cevap Anahtarı:
1- C
2- B
3- D
4- A
5- C